پیام سپاهان - ایسنا / وقت اضافه در حالی اعلام می‌شود که عده‌ای پیش‌تر بازی را تمام کرده‌اند؛ «بهارانه کتاب» با فروش میلیاردی‌اش برای عده‌ای مسرت‌بخش است و عده‌ای دیگر انگار نه وعده‌ای برای دغدغه‌های فرهنگی دارند و نه حتی خبری از احوال ناخوش نشر که کاغذهای تبلیغات‌شان جایی برای کتاب نگذاشته است!
 مگر از علاقه‌مندان پروپاقرص کتاب یا هر از گاهی پیگیر خبرهای آن باشی تا بدانی این روزها در کتابفروشی‌ها چه می‌گذرد؛ در غیر این صورت عمدتا نه خبری از اطلاع‌رسانی همگانی با جامعه هدف طیف‌های گوناگون جامعه هست و نه بنر و پوستری در سطح شهر و حتی در حوالی مرکزهای خرید کتاب پیداست!
«بهارانه کتاب» نخستین طرح تخفیف کتاب در سال جاری در حالی برگزار می‌شود که این روزها نه فرهنگ در مناظرات انتخاباتی جایی داشته است و نه تبلیغات آن در لابه‌لای بنرهای تبلیغات نامزدهای انتخاباتی در سطح شهر؛ در روزهایی که از اخبار گرفته تا سطح شهر اغلب رنگ انتخابات گرفته‌اند، به نظر کتاب کمرنگ‌تر از پیش و بسان گمشده‌ای در روزهای پایانی بهار به نظر می‌آید. 
با این حال اما چرخی در کتابفروشی‌های شهر نشان می‌دهد که دوستداران کتاب هنوز آن را به فراموشی نسپرده‌اند؛ حتی اگر یافتن یک کتابفروشی همراه با «بهارانه کتاب» کمی دشوار باشد؛ حتی اگر دانلود کردن یک پی‌دی‌اف کتاب از خریدن آن، به ویژه در روزهای کرونایی راحت‌تر و ارزان‌تر باشد؛ حتی اگر دست‌فروش‌های دانه‌ای پنج یا ده‌هزارتومانی کتاب، گوشه گوشه خیابان، در جوار کتابفروشی‌هایی که به سختی سرپا مانده‌اند، بساط‌شان هنوز با وجود دستگیری متعدد باندهای قاچاق کتاب پهن باشد؛ حتی اگر نامزدهای انتخاباتی کلمه‌ای از برنامه‌ای برای نجات فرهنگ، کتاب و وضعیت نشر نگویند؛ حتی اگر ناشر به دنبال کاغذ باشد و مصرف کاغذ برای تبلیغات انتخاباتی صدای او را دربیاورد. 

با این همه، نگاهی کنیم به وضعیت فروش «بهارانه کتاب» 1400 نسبت به طرح‌های برگزارشده در سال گذشته (تا عصر روز یکشنبه، بیست‌وسوم خردادماه)؛ مقایسه میزان فروش 117,488,710,574 میلیارد ریالی «بهارانه کتاب» در سال 99 با فروش بیش از 173,045,771,092 میلیارد ریالی طرح جاری نشان می‌دهد که «بهارانه کتاب» 1400 نسبت به زمان مشابه سال گذشته افزایشی حدود 55,557,060,518 میلیارد ریالی داشته است. 
با این حال البته این طرح هنوز نتوانسته با وجود افزایش قیمت کتاب در شش‌ماهه اخیر، خود را به پای سه طرح دیگر سال گذشته، «تابستانه»، «پاییزه» و «بهارانه» سال 1399 به ترتیب با ارقام 195,370,749,832، 198,137,591,730 و 214,300,199,674 میلیارد ریال برساند و کماکان «زمستانه کتاب» 99 با فروش بیش از 214 میلیارد ریال پرچم‌دار این رقابت است. 

اما این در حالی‌ است که جمع‌آوری مبالغ فروش «بهارانه کتاب» 1400 در زمان‌های گوناگون از هفت روز نخست اجرای این طرح و ترسیم نمودار حاصل از آن نشان می‌دهد که هرچه به روزهای پایانی طرح (تا پیش از اعلام تمدید زمان اجرا) نزدیک می‌شویم، شیب نمودار و در واقع میزان تغییرات فروش افزایش بیشتری پیدا می‌کند، البته تاثیرگذاری همزمانی تعطیلات پایان هفته با روزهای پایانی طرح نیز در این نمودار قابل مشاهده است. 
بنا بر اطلاعات موجود در سایت طرح‌های تخفیف کتاب، در عصر روز یکشنبه که تا پیش از اعلام وقت اضافه و تمدید دوروزه تا روز سه‌شنبه، بنا بود روز پایانی طرح باشد، از 885 کتابفروشی عضو طرح، اعتبار 27 کتابفروشی به پایان رسیده است. البته در خبر تمدید طرح بهارانه 1400 اعلام شد این تمدید با توجه به استقبال عمومی از طرح و مطالبه کتاب‌فروشان از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر افزایش اعتبار و مدت زمان اجرای طرح انجام شده است.

نمودار تغییرات تقریبی فروش طرح «بهارانه» 1400 - از 17 تا 23 خرداد
اما یکی دیگر از مسائل طرح‌های فصلی این است که طرح تخفیف برای برخی کتاب‌ها اعمال نمی‌شود.
اگر از نام بردن مثال‌هایی در زمینه کتاب‌های عمومی بگذریم، در میان کتاب‌های درسی و دانشگاهی اغلب کتاب‌هایی که در این طرح‌ها سراغ‌شان گرفته می‌شود، از جمله کتاب‌های تست و کنکور جزء تخفیف‌ها نیستند؛ البته این موضوع طبعا طرفداران زیادی در بین اهل نشر و ناشران کتاب‌های عمومی و غیردرسی دارد. 
هرچند برخی کتابفروشان برای این مساله هم راهی پیدا کرده‌اند و عناوین دیگری را با مبلغ یکسان به‌جای عناوین خریداری‌شده توسط مشتریان وارد سامانه طرح می‌کنند تا بتوانند کتاب‌های ناموجود در طرح را نیز به خریداران عرضه کنند.
از سوی دیگر نه تنها هنوز هم با وجود افزایش قیمت کتاب فکری برای افزایش بیشتر میزان اعتبار کتابفروشان که در مواردی حدود دومیلیون تومان است، نشده که حتی این میزان نیز علی‌رغم آن‌چه اعلام ‌شده یعنی حدود یک ماه پس از پایان طرح، بنا به اظهارات برخی از کتابفروشان در مدت زمان طولانی‌تری پرداخت می‌شود. 
البته این در حالی است که برخی‌شان می‌گویند این رقم اصلا چندان تاثیری در کار آن‌ها ندارد که این اختلافِ زمانی بخواهد تاثیرگذار باشد.

حالا «بهارانه کتاب» 1400 در حالی به وقت اضافه کشیده شده است که همچنان صدایش در لابه‌لای غوغای انتخاباتی این روزها به گوش بسیاری نمی‌رسد؛ از طرفی عده بسیاری حتی از برگزاری این رویداد خبری ندارند و از طرف دیگر اخبار انتخابات موجب شده تا دغدغه‌ کتاب حتی کمتر از قبل به گوش مسئولان برسد؛ حتی در حالی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌نویسد «در روزگار غربت فرهنگ در تریبون‌های سیاست، خبر فروش میلیاردی کتاب در این طرح مسرت‌بخش است.» 
در این هیاهو کاش فریاد کتاب نیز به تریبونی برسد و دست کم وعده‌ای برای آن داده شود!