بزرگنمايي:

پیام سپاهان - مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در غروب روز سه‌شنبه 16 آبان‌ماه از تعطیلی مدارس نوبت صبح اصفهان و خمینی شهر در روز چهارشنبه 17 آبان بدلیل استمرار آلودگی هوا طی سه روز اخیر خبر داد.
روز جمعه 19 آبان‌ماه شاخص کیفی هوای اصفهان در ایستگاه کِردآباد با 203 (AQI) در وضعیت بنفش و بسیار ناسالم و در احمدآباد، انقلاب، خرازی، دانشگاه صنعتی، رهنان، زینبیه، میرزا طاهر و ولدان با رقم بالای 150(AQI) در وضعیت قرمز و ناسالم برای همه گروه‌ها قرار گرفت.
این روزها در حالی شاهد آلودگی هوای شهر اصفهان هستیم که هنوز به وارونگی هوا و استفاده از سوخت مازوت نرسیده‌ایم پس منشا این آلودگی کجاست؟
موضوع آلودگی هوای کلانشهر اصفهان سال‌هاست گریبانگیر مردم این شهر است و برغم آمد و رفت دولت‌ها نه‌تنها این آلودگی کم‌تر نشده بلکه بیشتر هم شده است. علت چیست؟
آلودگی هوای اصفهان مخاطرات بسیاری برای مردم این شهر و اطراف آن به‌همراه داشته است بطوری‌که به گفته مدیران بخش بهداشت و درمان استان، تحقیقات نشان می‌دهد که میزان مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا در اصفهان در سال‌های 97 تا 99 حدود 2 برابر شده است.
موضوع جابه جایی واحدهای آجرپزی به خارج شعاع 50 کیلومتری مرکز شهر اصفهان, در سال 88 در شورای برنامه‌ریزی استان اصفهان مطرح و مصوب شد، اما به دلیل مشخص نبودن مقصد جابه‌جایی و نبودن سیاستگذاری مشخص، این مصوبه عملی نشد.
پس از 10 سال در بهمن ماه 1398، ماموریت مطالعه پهنه‌بندی استقرار واحدهای آجرپزی به گروه برنامه‌ریزی و آمایش سرزمین و بهره‌وری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان محول شد که آن سازمان با استفاده از داده‌های مکان محور، بازدید میدانی و جلسات کارشناسی، پهنه‌های پیشنهادی و سیاست‌های ساماندهی و استقرار صنعت آجر و سفال را تدوین و در پایان سال 99 تصویب کرد.
با توجه به اجرایی نشدن طرح خارج کردن واحدهای کوره آجرپزی از محدوده شهر اصفهان پس از 14 سال از تصویب در شورای برنامه‌ریزی استان اصفهان، مهران زینلیان، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان می‌گوید: قرار بوده تا پایان شهریورماه 1402 تعداد 48 واحد آجرپزی که فاقد مجوز بوده‌اند تعطیل می‌شدند. الان هم اخطارهای لازم داده شده است و احکام قضایی‌شان در حال اجرا شدن است. الباقی که مجوز داشتند لیکن حسب سیستم‌های قدیمی و سنتی که داشتند با اینکه سوخت آن‌ها از مازوت به گاز تبدیل شده است تا آخر امسال فرصت داده شده تا سیستم‌هایشان را اصلاح کنند.
حال این سوال مطرح است با توجه به قطعی گاز صنایع در فصل زمستان، تکلیف سوخت 220 واحدآجرپزی استان اصفهان چه می‌شود؟
در حالیکه معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان در تاریخ 17 آبان‌ماه 1402 تعداد کوره‌های آجرپزی غیرمجاز را 48 کوره اعلام کرده است مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در تاریخ 22 تیرماه 1402 تعداد کوره‌های آجرپزی غیرمجاز را 50 کوره اعلام کرده‌ بود که به زودی توسط قوه قضائیه غیرفعال خواهند شد. این درحالیست که معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان 10 روز بعد از مصاحبه مدیرکل یعنی در تاریخ 2 مرداد 1402 می‌گوید: از مجموع واحدهای آجرپزی فعال در استان اصفهان، 42 واحد بدون مجوز و 12 واحد نیز دارای وضعیت نامشخص است.
ارائه آمار دقیق از تعداد کوره‌های آجرپزی غیرمجاز، می‌تواند برنامه‌ریزی و پیگیری رفع این مشکل را سرعت ببخشد.
محسن سلیمانی، مجری پروژه منشأیابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان در تاریخ 24 آذرماه 1399 اعلام کرد: بررسی شاخص کیفیت هوای شهر اصفهان در زمان‌های مختلف سال نشان می‌دهد مهمترین عامل مؤثر برکیفیت هوای این شهر، غلظت ذرات معلق ریز کوچکتر از 2و نیم میکرون است.
سلیمانی، سهم بخش حمل و نقل در تولید ذرات معلق هوای شهر اصفهان را بین 33 الی 53 درصد عنوان کرد و افزود: حداکثر آلایندگی این بخش مربوط به فصول گرم سال می‌باشد.
دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان این که سهم آلاینده‌های ثانویه، اهمیت درنظر گرفتن تأثیر سایر آلاینده ها(مانند اکسیدهای نیتروژن و اکسیدهای گوگرد) به همراه ذرات معلق در آلودگی هوای شهر اصفهان را بازگو می‌کند، ادامه داد: بر اساس دیگر یافته‌های این پژوهش، سهم منابع جاده‌ای و گرد وغبار طبیعی در ایجاد ذرات معلق ریز در شهر اصفهان بین 4 تا 10 درصد و سهم بخش خانگی (احتراق گاز طبیعی) بین 2 تا 7 درصد است و سایر سهم‌ها نیز به منابع غیراحتراقی و منابع ناشناخته در تولید ذرات معلق اختصاص دارد.
وی اضافه کرد: در بخش منابع خانگی بیشترین سهم مربوط به فصول سرد و عمدتاً ماه های آذر و دی است که حداکثر مصرف گاز طبیعی در این بخش مربوط به این زمان ها است.
مجری پروژه منشأیابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان به اهمیت توجه به موضوع حمل و نقل به عنوان یکی از منابع مهم تولید ذرات معلق در هوای شهر اصفهان اشاره کرد و افزود: نتایج انتشار سالیانه ذرات معلق ریز با قطر آیرودینامیکی کمتر از 2 ونیم میکرومتر در بخش حمل و نقل شهر اصفهان نشان می‌دهد؛ کامیون ها و اتوبوس‌ها با داشتن بیش از 70 درصد از سهم انتشار این ذرات، از عوامل اصلی آلایندگی هوای شهر اصفهان هستند.
با توجه به اینکه اصفهان کمترین تعداد روزهای هوای پاک و همچنین میزان بارش سالانه را در مقایسه با سایر کلانشهرها دارد نباید دوقطبی‌سازی در بحث سهم بندی آلودگی هوا منجر به شانه خالی کردن بخش‌های مختلف (با هر میزان سهم) در راستای ایفای مسؤولیت‌شان درکاهش آلودگی هوا شود.
ارتباط دادن آلودگی شهر اصفهان در هر مقطعی به یک موضوع از جمله مازوت‌سوزی که هنوز هم شروع نشده است تناقض در موضع‌گیری‌ها موجب مغفول ماندن علل آلودگی شهر و در نهایت سلب اعتماد مردم به‌عنوان سرمایه اجتماعی در موضوع آلودگی هوا خواهد شد.
مدیران استان اصفهان با تشکیل جلسات مختلف و متعدد موضوع آلودگی کلان‌شهر را در دستور کار خود داشته و دارند اما آنچه مهم است این‌که نتایج این جلسات و تصمیم‌گیری‌ها تاکنون برای مردم ملموس نبوده است.
جادارد مدیریت استان به یکی از معاونان خود ماموریت داده تا به صورت ماهانه گزارشی میدانی از اجرای مصوبات برای کاهش آلودگی هوای اصفهان ارائه کند تا افکار عمومی به صورت عینی شاهد پیگیری‌ها باشند و مسؤولان دستگاه‌های مربوطه تلاش بیشتری برای سرعت بخشیدن به رفع معظل آلودگی شهر اصفهان داشته باشند.