بزرگنمايي:

پیام سپاهان - دبیرخانه ستاد راهبری مرکزی ساماندهی مشارکت‌های اجتماعی در محلات (مدیریت محله)، چهارشنبه 21 مهردر سرای محله ولیعصر (عج) از گزارش‌ها و کتب تهیه شده در این ستاد با حضور پژوهشگران و نویسندگان آن‌ رونمایی کرد.

به گزارش شهر به نقل از روابط عمومی دبیرخانه ستاد راهبری مرکزی ساماندهی مشارکت‌های اجتماعی در محلات شهر تهران (مدیریت محله)، مهدی شیرزاد رئیس این دبیرخانه در این مراسم گفت: در رابطه با محله و نگاه به محله دو پارادایم اصلی قابل تمیز و تشخیص است. اول، پارادیمی که بر هویت محله‌ای تمرکز دارد و برای ایجاد و تقویت حس تعلق محله‌ای سیاست‌گذاری‌ می‌کند. در این پارادایم این که کی بچه کجاست، مهم می­شود و ساکن یا متولد شده در محله­ای خاص بودن، باعث می­شود که در جامعه، به فرد، صفات و ویژگی­های خاصی نسبت داده شود. دوم، پارادایم حق بر شهر است که بر مفهوم حق و تکلیف شهروندی تأکید دارد. هر فردی فارغ از این که کجا به دنیا آمده و کجا زندگی می‌کند یک سری حقوق و وظایف بر شهر و شهر بر او دارد، که مجموع آن­ها را می­توان شهروندی نامید.
شیرزادی در ادامه افزود: عموم فعالیت‌های ما در ستاد مدیریت محلات ذیل پارادیم دوم است. در کلانشهری مانند تهران که از قومیت‌ها و عقاید گوناگون در آن زندگی می‌کنند، به نظر می‌رسد بخش قابل توجهی از افراد، اساسا به شهر می­آیند تا در اقیانوس جمعیت آن گم شوند. این امر باعث می‌شود هویت محله‌ای و قومی و شهری برای آن‌ها کمرنگ شود. علاوه بر این در مناسبات سرمایه‌سالارانه حاکم بر تهران به نظر می‌رسد تعاملات اجتماعی شهروندان با یکدیگر زیاد نیست. چه این که در بسیاری موارد افراد فضا و فرصتی برای تعامل ندارند. اگر این موارد را به عنوان واقعیت­های اجتماعی ببینیم، فارغ از این که خوب یا بد هستند؛ به نظر می‌رسد باید نگاه دقیق­تری به آن­ها داشت.
شیرزاد با تاکید بر حق شهروندان بر شهر بیان کرد: اما در محلاتی که تاریخچه وجود دارد و یا نماد شهری خاصی در هویت محله وجود دارد، با تمرکز بر روی آن، در حد وسع خود، سعی بر زنده نگه داشتن و تقویت هویت محله‌ای کرده ایم، تا میراث معنوی شهر حراست شود.
او با بیان اینکه در ستاد مدیریت محله در سه سال گذشته، سه رویکرد اصلی دنبال شده است، در توضیح این سه رویکرد گفت: رویکرد اول این بود که حوزه اجتماعی از مناسبت‌زدگی خارج شود؛ تلاش کردیم حوزه اجتماعی را درگیر امر توسعه محله‌ای کنیم. با ظرفیت‌هایی نظیر کمیته فرهنگی – اجتماعی ستاد بازآفرینی شهر تهران، که پیگیری امور آن­ها بر وظایف ستاد مدیریت محله افزوده شد، توانستیم این نگاه را تقویت کنیم. بحث پروژه‌های توسعه محلی و کارهایی که گزارش آن­ها در کتاب فراخوانی عامل سوم آمد، نمونه‌ای از این دست فعالیت‌ها است.
او در توضیح دو رویکرد دیگر بیان کرد: در رویکرد دوم، سراهای محلات را به عنوان یک کانون اجتماع‌محور در نظر گرفتیم و تلاش کردیم به این بپردازیم که سرای محله به عنوان یک کانون اجتماع‌محور محلی چه ویژگی‌ها و ظرفیت‎هایی دارد و چه ویژگی­ها و ظرفیت­هایی باید داشته باشد. بخش عمده دیگر فعالیت‌هایی که در ستاد مدیریت محلات انجام شد، ذیل این رویکرد بوده، که به عنوان مثال می‌توان به گزارش نقادانه آقای بشیر خادملو تحت عنوان تجربه سرای محلات و گزارش دیگر با عنوان فرایند ارزیابی مدیران محلات اشاره کرد.
او ادامه داد: رویکرد سوم، سیاست‌گذاری داده‌محور بود که دو بال اصلی داشت. یک بال آن در سامانه جامع محلات فعال است و بال دیگر آن در گزارش‌های تهیه شده توسط مؤسسه دقیقه، تحت عنوان تحلیل درآمدها و هزینه‌های سراهای محلات و کالبد مطلوب سرا قابل مشاهده و مطالعه است.
رییس دبیرخانه ستاد مدیریت محله شهر تهران، با تاکید بر انجام کار تیمی در این ستاد گفت: تلاش ما بر این بود که کارهای ما یک منظومه تشکیل دهند و مکمل هم باشند.
شیرزاد در ادامه با بیان اینکه در دوره‌ی فعالیتش، کانال‌ها و گروه‌های مطالبه‌گری تشکیل شدند، گفت: این کانال‌ها دائم ما را رصد و نقد کردند. برخی منصفانه و مبتنی بر واقعیت و داده بود و برخی نیز به دور از انصاف بود. به هر حال، نفس این که ما تحمل تشکیل نهادهای مطالبه‌گر داشته باشیم اهمیت دارد. وظیفه مدیران است که نسبت به مطالبه‌گری پاسخگو باشند، ولو برخی از این نقدها را غیرسازنده و به دور از انصاف بدانیم. خوشحالم که بدون لکنت زبان در مورد ما و عملکردمان صحبت شده و برخی حتی برای این سخن گفتن تشویق شده و پاداش می‌گیرند.
او ادامه داد: نتیجه کار ما امروز در این جلسه منعکس شد. این کار ماحصل یک تلاش گروهی و جمعی بود. تلاش ما این بود که بهترین کاری که از ما بر می‌آید را انجام دهیم. حتما کاستی­ها و ضعف­هایی هم داشته­ایم که بابت آن­ها از شهروندان تهرانی پوزش می­طلبیم.
شیرزادی در مورد مهم‌ترین مسائل در بحث فرایند ارزیابی مدیران محلات گفت: پس از انتخابات شورایاری با توجه به تغییر 70 درصدی ترکیب شورایاران، انتظار تغییر مدیران محلات دور از ذهن نبود. ولی ما مدیران محله‌ای با سابقه طولانی داشتیم. هدف ما این بود که این نیروی انسانی ارزنده را حفظ کنیم. کانون ارزیابی به ما کمک کرد که بخش قابل توجهی از این سرمایه را حفظ کنیم. ولی به موجب مقررات، وظیفه انتخاب مدیر محله بر عهده هیئت امنا بود. در خروجی کانون­های ارزیابی، حدود 70 درصد مدیران محلات، موفق بیرون آمدند اما برخی از آن­ها موفق به کسب رای هیأت امنا نشدند و متاسفانه به رغم شایستگی‌های­شان توفیق ادامه همکاری با برخی از بزرگواران را پیدا نکردیم. در نهایت، توانستیم حدود 50 درصد مدیران محلات را حفظ کنیم؛ در عین حال، انرژی و نیروی جدیدی وارد مدیریت محله شد.
او در خاتمه بیان کرد: شهرداری تهران در دوره پنجم مدیریت شهری و حتی قبل از آن، به سمت محله‌محوری رفت. به نظر بنده یکی از دستاوردهای دوره آقای قالیباف، ناحیه محوری بوده است. اگر نقد جدی به دوره پنجم وارد باشد، این است که عجولانه به سمت محله‌محوری رفتیم. ناحیه، ظرفیت بسیار مهم و بالایی دارد و بدون شناخت و استفاده از ناحیه نمی‌توان به محله‌محوری رسید. ناحیه محوری و محله محوری باید هم­راستا و مکمل هم باشند. ایده‌های بسیاری بود که ما به پیگیری آن­ها نرسیدیم و به دوستان پیشنهاد می‌کنم که آن­ها را بررسی کنند. به عنوان مثال بعد از مشکلات حقوقی که برای شورایاری‌ها ایجاد شد و ذهن ما را درگیر کرد، موضوع دموکراسی مستقیم توجه ما را به خود جلب کرد. در برخی کشورهای توسعه با استفاده از فناوری­های ICT در مورد موضوعات خرد محله‌ای به جای مدل دموکراسی نمایندگی یا پارلمانی از طریق دموکراسی مستقیم تصمیم می‌گیرند و از خود مردم برای اخذ تصمیم، رأی و نظر می­گیرند. موضوع دیگر صندوق توسعه محله‌ای بود که فرضا با استفاده از آن­ها بتوان عوارضی که مردم در محله‌ها می‌پردازند را خرج همان محله کرد و زمینه­ای برای مشارکت بیش­تر آن­ها در تأمین سرمایه و اجرای پروژه­ها فراهم کرد. این‌ها سازوکارهای مالی و موضوعات سیاست‌گذاری و همچنین تجربیات بین‌المللی دارد که کمتر کسی به آن پرداخته است. امیدوارم که در آینده به آن­ها پرداخته شود.
در این جلسه از گزارش‌ها و کتب ستاد مدیریت محله با عناوین «تجربه سرای محلات تهران»، «فرایند ارزیابی مدیران محله»، «مدیریت محله؛ چالش‌ها و راهکارهای حقوقی»، « آسیب‌شناسی خانه‌های سرای محله »، « تحلیل هزینه‌ها و درآمدهای سراهای محلات تهران »، « مرکز اجتماع‌محور محلی؛ سیاست‌هایی برای سرای محله آرمانی »، «کالبد مطلوب سرا»، «کتاب عکس محله»، « فهرست‌نویسی نشریات شورایاران و شورا »، «گزارش همایش مشارکت و توسعه»، «فراخوانی عامل سوم؛ مدلی برای مداخله مشارکت‌محور محله‌ای»، روایت یک سیا ست؛ تاثیر شورایاری بر جلب مشارکت در تهران»، «شورایاری در نگاه صاحب‌نظران»، «در ناحیه چه می‌گذرد» و «گزارش پروژه‌های کوچک‌مقیاس محلی» با حضور پژوهشگران، نویسندگان و تهیه‌کنندگان آن‌ها رونمایی شد.