بزرگنمايي:

پیام سپاهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
ساعت 2 بعدازظهر دیروز با فرود هواپیمای حامل پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان در فرودگاه بغداد سفر تاریخی سه‌روزه این رهبر مذهبی به عراق آغاز شد. مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق در فرودگاه بین‌المللی بغداد به استقبال رهبر کاتولیک‌های جهان رفت. پاپ از فرودگاه به کاخ الاسلام رفت و آنجا با برهم صالح، رییس‌جمهور عراق دیدار و گفت‌وگو کرد. این نخستین‌بار است که رهبر کاتولیک‌های جهان به عراق سفر می‌کند؛ منطقه‌ای که سال‌ها میزبانی جمعیت کثیری از مسیحیان بوده است و طی سال‌های گذشته به دلیل جنگ، درگیری و تروریسم، میلیون‌ها نفر از این جمعیت مجبور به ترک این سرزمین شده‌اند. پیش از این، درست چهار سال پیش از اشغال عراق توسط امریکا و بریتانیا، پاپ ژان پل دوم، برنامه‌ای برای سفر به عراق تحت رهبری صدام گذاشته ‌بود، در آن دوران به دلیل محاصره اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی علیه عراق، وضعیت زندگی در این کشور به ویژه برای مسیحیان بسیار سخت بود. اما امریکا مانع از انجام سفر پاپ شد و پاپ ژان پل دوم، نهایتا سال 2000 به صورت مجازی از زادگاه حضرت ابراهیم (ع) در شهر اور بازدید کرد. پاپ بندیکت شانزدهم هم، قصد داشت برای سفری به عراق سفر کند‌ که این سفر نیز لغو شد تا بعد از دو دهه جنگ در عراق، پاپ فرانسیس نخستین رهبر کاتولیک‌های جهان باشد که پایش را در سرزمین بین‌النهرین می‌گذارد.
پاپ فرانسیس روز پنجشنبه در آستانه پرواز به سمت عراق در توییتی نوشت: ‌فردا برای سفر سه روزه عازم عراق می‌شوم. من مدت‌هاست که می‌خواهم با این مردمی که این همه رنج دیده‌اند، ملاقات کنم. من از شما می‌خواهم که این سفر را با دعا همراهی کنید، تا این دیدار به بهترین شکل ممکن انجام شود و ثمرات مورد نظر را به بار آورد. این نخستین‌بار نیست که رهبر کاتولیک‌های جهان به یک کشور اسلامی سفر می‌کند. پاپ فرانسیس از زمان انتصابش تاکنون به کشورهای مصر و امارات متحده عربی سفر کرده است؛ سفرهایی که هر یک به نوعی از سوی رسانه‌ها با عنوان سفرهای تاریخی توصیف شدند. سفر به امارات نخستین سفر یک پاپ به سرزمین‌های عربی بود. با این حال، سفر به عراق در طول دو دهه گذشته یکی از رویاهای سه رهبر متوالی کلیسای کاتولیک بود‌ که عاقبت پاپ فرانسیس موفق به انجام آن شد.
نخستین سخنرانی پاپ در بغداد
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان در مقابل نمایندگان هیات‌های دیپلماتیک در عراق که برای استقبال از او در کاخ بغداد گردهم آمدند، سخنرانی کرد. پاپ فرانسیس تصریح کرد: از فرصت آمدن به عراق، مهد تمدن قدردان هستم. پاپ فرانسیس خاطرنشان کرد: باید به ارزش‌های صلح و همزیستی مشترک پایبند باشیم. او عنوان داشت: عراق از تروریسم و نزاع‌های طایفه‌ای بسیار متحمل رنج شده است. او عنوان داشت: جامعه بین‌الملل باید نقش تعیین‌کننده‌ای در تقویت صلح در عراق و در تمامی خاورمیانه ایفا کند. او افزود: ما از تنوع نژادی، دینی و فرهنگی عبرت می‌گیریم. طی دهه‌های گذشته عراق از فاجعه جنگ‌ها و آفت تروریسم رنج برده است. رهبر کاتولیک‌های جهان گفت: باید صدای سلاح‌ها ساکت شود، باید صدای فقیران را بشنویم، خشونت و تندروی دیگر بس است.
عراق از قدیمی‌ترین مهدهای مسیحیت در جهان است و از قرن یکم پس از میلاد مسیح، توما از حواریون مسیح بنیانگذار این مذهب در بین‌النهرین بود. سال 2003 و پیش از اشغال عراق توسط امریکا و بریتانیا، بیش از یک میلیون و 600 هزار مسیحی در عراق زندگی می‌کردند. اما 18 سال جنگ و ظهور گروه‌های تروریستی افراطی همچون القاعده و داعش در خاک عراق، بخش اعظم این جمعیت را از بین برده یا آواره کرده است. براساس آمار کلیسای کلدانی عراق، در حال حاضر تنها 300 هزار شهروند عراقی مسیحی در خاک این کشور زندگی می‌کنند.
در طول دو دهه گذشته بیش از 58 کلیسای مسیحیان در سراسر عراق، تخریب شده یا به‌ شدت آسیب دیده است. در طول سال‌هایی که داعش، استان‌های موصل و نینوا را تصرف کرده‌ بود، دست‌کم 30 کلیسا در این مناطق را تخریب کرد و چندین کشیش و اسقف مسیحی را گردن زد. بعد از تصرف موصل توسط داعش، هزاران مسیحی مجبور به ترک این شهر شدند. به گفته مقام‌های اقلیم کردستان عراق، در حال حاضر بیش از 150 هزار آواره مسیحی که از جنایات داعش فرار کرده‌اند در این منطقه اسکان داده‌ شده‌اند.
دیدار با رهبران مذاهب
یکی از مقاصد سفر پاپ، شهر اور در جنوب عراق است. شهری که به عنوان محل تولد حضرت ابراهیم خلیل (ع) به شمار می‌رود. براساس گزارش رسانه‌ها، پاپ در این شهر با رهبران مذاهب دیگر عراقی از جمله رهبران اهل سنت و ایزدی‌ها دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد. پاپ در سفر سه روزه‌اش به عراق، قرار است از شهرهای بغداد، اور، موصل، اربیل، نجف و بغدیدا (قره‌قوش) دیدن کند. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سفر پاپ، دیدار با آیت‌الله سیستانی، مرجع عالی قدر شیعیان عراقی است که از هفته‌های پیش موضوع گمانه‌زنی‌ها در عراق بوده است. این دیدار امروز در نجف اشرف انجام خواهد شد.
استاندار نجف اشرف نیز اعلام کرده است که مسوولیت پوشش امنیتی سفر روز شنبه پاپ به نجف و ملاقاتش با آیت‌الله سیستانی، با ترکیب مشترک نیروهای الحشدالشعبی و نیروهای امنیتی عراق خواهد بود و این نیروها از هم‌اکنون وارد مرحله عملیاتی شده‌اند. ابتدا گفته می‌شد که قرار است در دیدار میان پاپ و مرجع بلندپایه شیعیان، سند دوستی و برادری ادیان امضا شود، این خبر البته بعدتر مورد تردید قرار گرفت و تاکید شد که هنوز برنامه دقیقی برای امضای سندی مشترک میان این دو رهبر بلندپایه مذهبی ریخته نشده است. لویس روفاییل اول ساکو، رهبر کلیسای کاتولیک کلدانی عراق اعلام کرده است که دیدار میان آیت‌الله سیستانی و پاپ فرانسیس یک دیدار خصوصی و بدون تشریفات خواهد بود. این رهبر مسیحیان عراق، اظهار امیدواری کرده است که سند موسوم به «اخوت بشری برای صلح» که دو سال پیش در دیدار میان پاپ با احمد الطیب، امام جماعت مسجد الازهر و مفتی ارشد اهل سنت امضا شده‌بود، در دیدار پاپ با مرجع شیعیان عراقی هم امضا شود.
برخی رسانه‌های فارسی زبان، دیدار پاپ از نجف اشرف و گفت‌وگوی او با آیت‌الله سیستانی را به نوعی پیام به ایرانیان توصیف کرده‌اند و گفته‌اند که این سفر نشان می‌دهد که پاپ تهران و قم را مرکز شیعیان جهان نمی‌داند. هر چند این توصیف چندان با شرایط واقعی در ایران و عراق مطابقت ندارد. هدف پاپ از سفر به عراق بیش از هر چیز دیدار با مسیحیان پیرو مذهب کاتولیک است. عمده مسیحیان عراقی کاتولیک مذهب هستند، درحالی که درصد کمی از مسیحیان ایرانی کاتولیک هستند و از کلیسای واتیکان پیروی می‌کنند. غلام‌رضا اباذری رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بغداد هم با انتشار توییتی درباره سفر پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان به عراق، این سفر را نشانه تمدن ریشه‌دار عراق، تاریخ، مرجعیت، حوزه علمیه و نقش مهم این کشور در منطقه و جهان توصیف کرد.
نگرانی‌ها از سفر پاپ
به‌رغم استقبال مسیحیان عراقی و مقام‌های این کشور از سفر پاپ، برخی رسانه‌های غربی نگرانی‌هایی درخصوص خطرات این سفر بیان کرده‌اند. از جمله گفته‌ شده است که دیدارهای عمومی پاپ و استقبال احتمالی گسترده مسیحیان از پاپ می‌تواند در شرایطی که شیوع گسترده بیماری کرونا، جهان را تحت تاثیر قرار داده است، به شیوع هر چه بیشتر این بیماری در عراق دامن بزند. 
همزمان به دلیل ناامنی‌های ناشی از سال‌ها جنگ و سلطه تروریسم، نگرانی‌هایی از وضعیت امنیت پاپ و همراهانش در این سفر نیز مطرح شده است. کمتر از دو ماه پیش یک عملیات انتحاری در بغداد پایتخت عراق باعث کشته شدن 37 شهروند عراقی شد. امکان تکرار چنین عملیات‌هایی حین سفر پاپ، یکی از نگرانی‌هایی است که در مورد این سفر مطرح شده‌بود. طی چند روز اخیر تدابیر امنیتی شدیدی در عراق مخصوصا بغداد اتخاذ شده است که به مشکلاتی همچون تشدید ترافیک منجر شد. تردد پاپ در عراق عمدتا با هواپیما و بالگرد صورت خواهد گرفت و گفته می‌شود یکی از دلایل آن امکان مراقبت و حفاظت امنیتی بیشتر است.
پاپ فرانسیس از زمان شیوع جهانی بیماری کرونا سفرهای خود به نقاط مختلف جهان را متوقف کرده ‌بود، اما سفر به عراق نخستین سفر پاپ در عرض یک سال گذشته است. مقام‌های دولت عراق وعده داده‌اند که در این سفر تمامی پروتکل‌های بهداشتی از جمله استفاده عمومی از ماسک و رعایت فاصله‌گذاری‌های مناسب در اجتماعات رعایت شوند. سخنگوی واتیکان هم ضمن اشاره به رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این سفر و جلوگیری از تجمع‌های بزرگ گفته است که خطر چندانی از نظر شیوع کرونا در این سفر متوجه حاضران نخواهد بود. در بدو ورود پاپ، استقبال بدون ماسک از او توسط مصطفی کاظمی و خواندن سرود توسط گروه کر بدون ماسک، نشانه‌های عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این سفر بودند.
سفری برای صلح و اخوت
پاپ خود را در سفر به عراق «زائر صلح» توصیف کرده است. بعد از دو دهه جنگ و خونریزی و تروریسم در عراق، که نه تنها از میان اکثریت مسلمان عراقی قربانیان زیادی گرفته است بلکه هزاران نفر از اقلیت‌های مذهبی در این کشور را نیز به دلیل آنچه گروه‌های افراطی کفر و شرک می‌خواندند، تحت تاثیر قرار داد، سفر پاپ فرصتی برای نشان دادن میزان امنیت در عراق، سه سال بعد از شکست داعش است.
پاپ در بدو ورودش به عراق، از دویست متری محلی عبور کرد که یک سال پیش، دولت ایالات متحده امریکا در عملیاتی تروریستی با استفاده از پهپادهای مسلح اقدام به ترور سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس، فرماندهان جنگ علیه تروریسم کرده ‌بودند. تعدادی از گروه‌های عراقی با انتشار پوسترهایی در شبکه‌های اجتماعی، از پاپ در این مورد سوال کرده‌اند که آیا حاضر به محکوم کردن خشونت‌های امریکا در عراق هست یا نه.
واکنش شخصیت‌های عراقی به سفر پاپ
فواد حسین، وزیر خارجه عراق، سفر پاپ به عراق را «پیام‌آور صلح و رواداری و تاریخی» توصیف کرد و گفت که دیدارهای او در عراق دیدارهای تاریخی میان «ناقوس و مناره» هستند. شیخ همام حمودی رییس مجلس اعلای اسلامی عراق که با انتشار پیامی سفر پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان به عراق را نشانه جایگاه تمدنی و تاریخی عراق دانست و دیدار پاپ با آیت‌الله سیستانی مرجع عالی شیعیان عراق را تاکیدی بر جایگاه عظیم اسلامی و نقش بزرگ عراق در نهادینه کردن ارزش‌های مبتنی بر برادری، عدالت و صلح و پیامی تاریخی توصیف کرد که براساس آن ملت‌ها با امنیت و تسامح در کنار هم همزیستی داشته باشند و فردایی روشن را بسازند تا رهبر کلیسای آشوری کلدانی عراق پاتریک لوئیس رافائل ساکو که گفته همه عراقی‌ها مشتاق دیدار پاپ از عراق هستند و نه فقط مسیحیان! 
یک گروه شبه‌نظامی جدیدالتاسیس در عراق که به تازگی با عملیات علیه یک پایگاه امریکایی در اربیل مورد توجه قرار گرفته است، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است که کلیه عملیات نظامی خود را در احترام به مرجعیت شیعه در طول این سفر متوقف می‌کند. در بیانیه کوتاهی که گروه عراقی سرایا اولیاء‌الدم منتشر کرده و در رسانه‌های عراقی و منطقه بازتاب گسترده‌ای داشته، گفته شده که اگر این سفر در روزهای یورش داعش به عراق، اشغال یک‌سوم خاک این کشور توسط تروریست‌ها و به اسارت گرفته شدن زنان ایزدی و مسیحی صورت می‌گرفت، در وجدان مصیبت دیدگان اثر بیشتری داشت. این گروه که بیانیه خود را در آستانه سفر پاپ به عراق منتشر کرده، در عین حال تاکید کرده است که سرایا اولیاء‌الدم کلیه عملیات نظامی‌اش را در ایام سفر پاپ به عراق و حضور او در این کشور، به احترام مرجعیت عالی عراق آیت‌الله سیستانی متوقف می‌کند. در این بیانیه با اشاره به ترور ناجوانمردانه سرداران قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس توسط امریکایی‌ها آمده است: ما عرب هستیم و مهمان خود را گرامی می‌داریم و مانند امریکایی‌ها که به مهمان عراق و سرباز اسلام، حاج قاسم سلیمانی و همرزمان او رحمهم‌الله خیانت کرد، خیانت نمی‌کنیم.