چاپ

پیام سپاهان - ایسنا/اصفهان سرطان نامی که شنیدنش لرزه بر اندام هرکس می‌اندازد و به مجموعه ای از بیماری‌ها گفته می‌شود که از تکثیر مهارنشده سلول‌ها پدید می‌آید.

سلول‌های سرطانی از سازوکارهای عادی تقسیم و رشد سلول‌ها جدا می‌افتند. علت دقیق این پدیده همچنان نامشخص است؛ اما احتمال دارد عوامل ژنتیکی یا مواردی که موجب اختلال در فعالیت سلول‌ها می‌شوند، در هسته سلول اشکال وارد کنند.
بر اساس آخرین آمار که ژانویه 2020 در onlinelibrary منتشر شده است، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان از سال 1991 روند افزایشی داشته است، این روند تا حدود سال 2017 تاحدی کاهش یافت، در نتیجه کاهش کلی 29 درصدی رخ داد. این روند در میزان مرگ و میر 4 سرطان پیشرو (ریه، روده بزرگ، پستان و پروستات) بیشتر است. با این حال، طی یک دهه گذشته (2007-2017)، سرطان‌های سینه و کولورکتال زنان کاهش یافته و روند افزایشی ابتلا به سرطان پروستات متوقف شده است. در مقابل، کاهش سرعت ابتلا در سرطان ریه، از 3 درصد در سال طی سال 2008 تا 2013 به 5 درصد در سال 2013 تا 2017 در مردان و 2 تا تقریبا 4درصد در زنان رسیده است.
به دنبال تصویب اداره غذا و داروی ایالات متحده در مورد داروهای جدید در زمینه کنترل بیماری‌های متاستاتیک، کاهش مرگ و میر در ملانومای پوست نیز چشمگیر شده است. همچنین افزایش مرگ و میر سرطان کبد در زنان کند و تثبیت شده است. در مردان نیز روند کندی حرکت در برخی از سرطانهای قابل تشخیص زودرس با دستاوردهای جدید همراه است.
سرطان دومین عامل مرگ و میر در جهان
به گزارش ایسنا، سرطان یک مشکل عمده بهداشت عمومی در سراسر جهان است و دومین عامل اصلی مرگ و میر در ایالات متحده به شمار می رود. از سال 1975 به دلیل دلایل ناشناخته، میزان شیوع کلی سرطان در کودکان و نوجوانان با اندکی افزایش ( 7 درصد در سال) افزایش یافته است. در مقابل، میزان مرگ و میر در برخی دهه‌ها به طور مداوم کاهش یافته است، این پیشرفت نشان دهنده کاهش چشمگیر مرگ و میر لوسمی در کودکان(83 درصد و در بزرگسالان 68 درصد) است. میزان ترمیم 90 تا 100 درصد برای لوسمی لنفوسیتی حاد کودکان در طی 4 دهه گذشته در درجه اول از طریق بهینه سازی عوامل شیمی درمانی مبتنی بر توسعه روشهای درمانی جدید حاصل شده است. 84 درصد کاهش قابل توجه مرگ و میر نیز از 1970 تا 2017 در لنفوم رخ داده است. (در کودکان 80 درصد و در نوجوانان 82 درصد) و تومورهای مغزی و سایر سرطان های سیستمهای عصبی (به ترتیب 36درصد و 38 درصد) بهبود داشته اند. میزان بقاء نسبی 5 ساله در همه سرطانها از 58 درصد در اواسط دهه 1970 به 84 درصد در طی سال 2009 تا 2015 برای کودکان و از 68 درصد به 85درصد برای نوجوانان رسیده است. دلیل این بهبود ها دست یابی به روش های تشخیص سریع تر بیماری و درمانهای مبتنی بر دانش است، با این حال ، بقا از نظر نوع و سن در سرطان متفاوت است.
سرطان دومین علت مرگ و میر در سطح جهان است و سالانه بیش از9 میلیون نفر را به کام مرگ می‌کشاند. در جهان ، حدود یکی از 6 مرگ و میر ناشی از سرطان است. تقریباً 70 درصد مرگ و میرهای ناشی از سرطان در کشورهای کم درآمد و متوسط درآمد رخ می‌دهد. حدود یک سوم از مرگ و میرهای ناشی از سرطان ناشی از 5 خطر اصلی رفتاری و رژیم غذایی است؛ شاخص بالای توده بدنی بالا، مصرف کم میوه و سبزیجات، عدم فعالیت بدنی، مصرف دخانیات و الکل زمینه سازهای بروز سرطان هستند.
مصرف دخانیات مهمترین عامل خطر سرطان است و تقریباً مسئولیت 22 درصد مرگ و میر ناشی از سرطان بر عهده سیگار است. عفونتهای ایجاد کننده سرطان، مانند هپاتیت و ویروس پاپیلوما انسانی (HPV) نیز از سوی دیگر کشنده هستند.
سرطان هزینه های درمانی بسیاری برای مبتلایان به همراه دارد. با وجود دسترسی دنیا به تکنولوژی و دانش پیشرفته، همچنان بسیاری از کشورهای جهان با مشکلات عدم تشخیص و درمان غیرقابل دسترسی رو به رو هستند. در سال 2017، تنها 26 درصد از کشورهای کم درآمد گزارش داده اند که دارای خدمات آسیب شناسی در بخش دولتی هستند و بیش از 30 درصد کشورهای کم درآمد به خدمات درمانی دسترسی ندارند. تأثیر اقتصادی سرطان قابل توجه و رو به افزایش است. کل هزینه اقتصادی سالانه سرطان در سال 2010 تقریباً 1.16 تریلیون دلار آمریکا تخمین زده شده است.
عوامل سرطانزای فیزیکی مانند اشعه ماوراء بنفش و یونیزان؛ مواد شیمیایی سرطان زا مانند آزبست، اجزای دود دخانیات، آفلاتوکسین (یک آلاینده مواد غذایی) و آرسنیک (یک آلاینده آب آشامیدنی) وعوامل سرطانزای بیولوژیکی مانند عفونت های ویروس های خاص، باکتری ها یا انگل ها هستند که منجر به بروز سرطان های مختلف می شوند.
پیری نیز یکی دیگر از عوامل اساسی در ایجاد سرطان است. بروز سرطان با افزایش سن به طرز چشمگیری افزایش می یابد، به احتمال زیاد به دلیل ایجاد خطرات در سرطان های خاص که با افزایش سن افزایش می یابد. تجمع ریسک کلی با گرایش مکانیسم های ترمیم سلولی همراه است تا با بزرگتر شدن یک فرد، کمتر مؤثر باشد.
برخی از عفونتهای مزمن عوامل خطر سرطان هستند و اهمیت عمده ای در کشورهای کم درآمد و متوسط دارد. تقریباً 15 درصد از سرطان‌های تشخیص داده شده در سال 2012 به عفونتهای سرطان زا از جمله هلیکوباکتر پیلوری، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ، ویروس هپاتیت B ، ویروس هپاتیت C اختصاص داده شده است. ویروس هپاتیت B و C و برخی از انواع HPV به ترتیب خطر ابتلا به سرطان کبد و گردن رحم را افزایش می دهد. عفونت با HIV خطر ابتلا به سرطان هایی مانند سرطان دهانه رحم را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.
در حال حاضر بین 30 تا 50 درصد با تشخیص و غربالگری زودرس قابل درمان هستند. بیمارانی که مبتلا به سرطان هستند، در صورت تشخیص زود هنگام و درمان کافی، شانس درمان بالایی دارند. اصلاح یا اجتناب از عوامل خطر اصلی می‌تواند بار سرطان را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. این عوامل خطرزا شامل مصرف دخانیات، اضافه وزن یا چاق بودن، رژیم غذایی ناسالم با مصرف میوه و سبزیجات کم، عدم فعالیت بدنی و مصرف الکل، پرتوهای یونیزان و ماوراء بنفش و آلودگی شهری است. خطر ابتلا به سرطان در فرد به عوامل مختلفی از جمله سن، ژنتیک و قرار گرفتن در معرض عوامل خطر (از جمله برخی از عوامل زندگی که به طور بالقوه قابل اجتناب هستند) بستگی دارد، عوامل خطر سرطان به طور کلی در سراسر جهان مشابه است.
در میان عوامل خطر، مصرف سیگار بدترین متهم است. تقریباً یک سوم از مرگ و میر ناشی از دخانیات ناشی از سرطان است. نوشیدن مشروبات الکلی باعث می شود که حدود 6 درصد از مرگ و میرها در سرتاسر جهان رخ دهد. اضافه وزن و چاقی به ویژه در کشورهای کم درآمد و متوسط رو به افزایش است. اضافه وزن و چاقی دلایل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. رژیم های ناسالم، به عنوان مثال مصرف میوه و سبزیجات کم و نمک زیاد نیز رایج شده است. اینها 18 درصد از بار جهانی سرطان را شامل می شوند که نسبت بسیار بالایی در کشورهای کم درآمد وجود دارد.
مرگ و میر سرطان در بین مردان بیشتر از زنان است
میزان مرگ و میر سرطان در بین مردان بیشتر از زنان است. براساس آمارهای سالهای 2011-2015 ، میزان مرگ و میر سرطان در هر صدهزار مرد 19.8 و 13.6 در هر صدهزار زن است.) خوشبختانه ، در کل نرخ بقا حتی در بعضی از موارد دشوار برای درمان سرطان بهبود یافته است، از سال 2012 تا 2016 ، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان در مردان 1.8 درصد کاهش یافته است، اگرچه برای برخی از سرطانهای خاص افزایش یافته است. درمان های بهتر و همچنین تشخیص زودهنگام (بخصوص برای سرطان روده بزرگ) موجب صرفه جویی در هزینه های زندگی می شود.
آشنایی با چند سرطان شایع در جهان:
سرطان ریه ، قاتل شماره یک و علت اصلی مرگ و میرهای ناشی از سرطان در مردان است. پیش بینی می شود سرطان ریه در سال 2019 عامل 76 هزار مرگ و میر در مردان باشد. علائم سرطان ریه در مردان ممکن است شامل سرفه مداوم، کوفتگی و تنگی نفس باشد. عوامل خطر سرطان ریه شامل استعمال دخانیات است، اما عوامل خطر مهم دیگری نیز وجود دارد. خوشبختانه، پس از سالها تغییر اندکی در میزان بقای سرطان ریه، ایجاد شده است.
سرطان پروستات، دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در مردان است. مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در مردان بیشتر از مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات است، اما میزان بقا در ان بهتر است. در حالی که میزان بقای کلی 5 ساله سرطان پروستات به 99 درصد می رسد، سرطان ریه در حدود 16 تا 17 درصد است. علائم سرطان پروستات شامل افزایش تعداد دفعات ادرار، تکرر ادرار، شب ادراری است، همچنین وجود خون در ادرار یا درد استخوانی ناشی از سرطان پروستات که به استخوانها سرایت کرده است نیز از دیگر علائم است. داشتن سابقه خانوادگی سرطان پروستات خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
سرطان کورکوتال ، ترکیبی از سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم است که سومین قاتل برجسته سرطان در مردان است. علائم هشدار دهنده سرطان روده بزرگ شامل تغییر حرکات روده (هر نوع تغییر)، خون در مدفوع (قرمز یا تیره) ، مدفوع نازک و ناراحتی در شکم است.
سرطان پانکراس و سرطان لوزالمعده، چهارمین سرطان کشنده در مردان است. در حالی که شیوع (تعداد موارد) بسیار کمتر از سرطان پروستات یا حتی سرطان روده بزرگ است، میزان بقای آن ضعیف است. عوامل خطر شامل سیگار کشیدن، پانکراتیت مزمن و دیابت است. ارتباطی بین بیماری لثه و سرطان لوزالمعده است. علائم سرطان لوزالمعده شامل زردی (زرد شدن پوست)، خارش، کاهش وزن غیر قابل توضیح، از بین رفتن اشتها و درد شکم است. تشخیص غیر منتظره دیابت نیز ممکن است یک علامت هشدار دهنده باشد زیرا تومور در لوزالمعده ممکن است در تولید انسولین اختلال ایجاد کند.
سرطان کبد و مجاری صفراوی پنجمین علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان است. تفکیک "سرطان کبد" از "متاستاز به کبد" بسیار مهم است، زیرا از مناطق دیگر بدن به کبد سرایت می کند. عوامل خطر ابتلا به سرطان کبد شامل سابقه مصرف زیاد الکل، عفونت مزمن هپاتیت B، عفونت هپاتیت C، سندرم ارثی موسوم به هموکروماتوز و قرار گرفتن در معرض آفلاتوکسین است. علائم سرطان کبد شبیه به سرطان لوزالمعده است و ممکن است شامل زردی (زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها)، کاهش اشتها و درد شکم باشد.
سرطان مری ، یکی از سرطان کشنده در مردان است. علائم سرطان مری ممکن است شامل مشکل در بلع، بلع دردناک، احساس چیزی که در گلو گیر کرده است یا علائمی مبهم از قبیل کوفتگی، کاهش وزن غیرقابل توضیح یا سرفه مداوم باشد. آزمایش غربالگری کلی برای سرطان مری وجود ندارد، اما چند مرحله غربالگری برای افراد در معرض خطر وجود دارد. افرادی که سابقه GERD دارند، به خصوص با علائم دیگر ، در معرض خطر ابتلا به مری قرار دارند. مردان بالای 50 سال با حداقل 5 سال مبتلا به GERD مزمن و سایر عوامل خطرزا ممکن است شامل چاقی، علائم رفلاکس در شب، مصرف دخانیات یا وزن بیش از حد شکم باشد.
سرطان مثانه هشتمین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان در ایالات متحده و چهارمین سرطان پیشرو در مردان است. انواع مختلفی از سرطان مثانه وجود دارد که شایعترین آنها سرطان سلول انتقالی است. تقریباً در 50 درصد از مردان، سرطان مثانه در مرحله ای تشخیص داده می شود که غیرتهاجمی تلقی شود. علائم احتمالی سرطان مثانه بسیار مهم است. این موارد ممکن است شامل هماچوری (خون در ادرار) و ادرار دردناک یا مکرر باشد. چندین عامل خطر برای سرطان مثانه وجود دارد که شامل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی (به خصوص در صنعت رنگ)، استعمال سیگار، برخی از داروها و مکمل‌های گیاهی و همچنین سابقه خانوادگی این بیماری است. توجه داشته باشید که علاوه بر سرطان ریه، چندین سرطان مرتبط با استعمال دخانیات نیز وجود دارد و احساس می شود که سیگار کشیدن در 50 درصد از مردان مبتلا به سرطان مثانه عامل اصلی آن است.
سرطان کلیه، یکی از سرطانهای شایع است. شایع ترین نوع سرطان کلیه، که تقریباً 90 درصد از این سرطان ها را تشکیل می دهد، سرطان سلول کلیوی است. انواع دیگر شامل سرطان سلول انتقالی، تومور ویلمز و سارکوم کلیوی است. علائم این بیماری شامل خون در ادرار، درد یا توده در یک طرف شکم یا علائم غیر اختصاصی مانند خستگی، تب یا کاهش وزن است. هم سیگار کشیدن و هم وزن اضافی بدن با سرطان کلیه مرتبط است، اما وراثت نیز برای برخی از افراد نقش دارد. اختلال ژنتیکی خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می دهد و سابقه خانوادگی، به ویژه سابقه سرطان کلیه در یک خواهر و برادر، خطر را افزایش می دهد. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و همچنین برخی داروهای ضد درد باعث افزایش خطر می شود که جای تعجب نیست زیرا کلیه ها به عنوان فیلتر خون ما عمل می کنند. داشتن سابقه فشار خون بالا، خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می دهد، اگرچه مشخص نیست که علت این فشار خون بالا است یا داروهای مورد استفاده در درمان فشار خون بالا است.به نظر می رسد میزان ابتلا به سرطان کلیه در حال افزایش است.
سرطان پستان یا سرطان سینه به نوعی سرطان گفته می‌شود که از بافت پستان آغاز می‌شود. زن بودن، مهم‌ترین عامل احتمال بروز سرطان پستان است. اگرچه مردان نیز به این سرطان مبتلا می‌شوند اما احتمال آن در زنان ببیش از صد برابر است. سایر علائم سرطان پستان می‌تواند یک توده در پستان، تغییر شکل پستان، گودی پوست، ترشح مایع از نوک پستان، یا پوسته شدن قسمتی از پوست باشد. در افرادی که بیماری در اندام‌های دیگر آن‌ها گسترش پیدا کرده باشد، این علائم می‌توانند درد استخوان، غدد لنفاوی متورم، تنگی نفس، یا یرقان باشد.
منابع: سازمان بهداشت جهانی، acsjournals، onlinelibrary
انتهای پیام