پیام سپاهان - ایبنا / در روزهایی که دنیا درگیر پاندمی کرونا است خبری از انتشار کتاب خاطرات باراک اوباما به گوش رسید؛ کتابی با عنوان «سرزمین موعود (A Promised Land)» که در اولین روز انتشار رکورد بیشترین میزان فروش را در بین آثار دیگر سکان‌داران کاخ سفید به دست آورد.
در ماه‌های اخیر نیز کتاب‌هایی پرسروصدا درباره‌ شخصیت و سیاست‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به چاپ رسید. اولین کتاب را جان بولتون نوشته، مشاور امنیت‌ ملی سابق ترامپ. کتاب بولتون، با عنوان «آنچه در اتاق اتفاق افتاد The Room Where It Happened White House memoir، بیست و سه ژوئن امسال (3 تیر 1399) در آمریکا منتشر شده و نسبتا هم پرحجم است.
کتاب بعدی اثر مری ترامپ، با عنوان «خیلی زیاد، اما همیشه ناکافی» (Too Much and Never Enough) در روز چهاردهم جولای 2020 (24 تیر 1399) در آمریکا منتشر و چندی بعد هم ترجمه‌اش از سوی نشر نگاه به کوشش محمد خجسته راهی بازار شد.
کتاب «آنچه در اتاق اتفاق افتاد» توسط ناشرانی از جمله سخن، ثالث، صدای معاصر، مهراندیش، راز نهان، اندیشه جهان، بدرقه جاویدان، امیرکبیر و انتشارات 360 درجه با اسامی مختلف منتشر و بارها تجدید چاپ شد و بنا بر اطلاعات سایت کتابخانه‌ ملی دست‌ کم سه ناشر هم برای کتاب «خیلی زیاد، اما همیشه ناکافی» مجوز نشر گرفته‌اند؛ ناشرانی از جمله نشر مهراندیش، خانه‌ فرهنگ و هنر گویا و انتشارات نیک‌فرجام و همان‌گونه که گفته شد تاکنون نشر نگاه آن را به چاپ رسانده‌ است.

البته در بازار کتاب ما، نه انتشار ترجمه‌های متعدد از کتاب‌های تازه‌ پرفروش چیز تازه‌ای است، نه رقابت ناشران و مسابقه‌ مترجمان برای زودتر فرستادن ترجمه‌شان به کتابفروشی‌ها. بی‌شک هم دیری نخواهید پایید که در ایران مترجمان و ناشران مختلف (معتبر و غیر معتبر) برای انتشار کتاب خاطرات اوباما از هم سبقت بگیرند تا یک روز هم شده زودتر به خط پایان برسند.
ترامپ و این همه کتاب!
زمانی که ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا منصوب شد کتاب‌هایی از او راهی بازار شدند که این اواخر در شبکه‌های اجتماعی مطلبی دست به دست شد که در آن مشخص شد برخی از آن‌ها را ترامپ ننوشته است. البته برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان چنین کتاب‌هایی، شاید هیچکدام از این حرف‌ها مهم نباشد و برخی ناشران و مترجمان به دنبال درآمد بازاری کتاب‌ها باشند.
تجربه‌ای که درباره دو کتاب «شدن» نوشته میشل اوباما و خاطرات هیلاری کلینتون با عنوان «آنچه اتفاق افتاد» رخ داد که گویای این موضوع بود که مردم ایران علاقه زیادی به آثار سیاستمداران معروف دنیا دارند و متاسفانه بدون هیچ گونه انتخاب ناشر و یا مترجم قابل اعتماد به پایین بودن قیمت کتاب بسنده کرده و اثر را خریداری می‌کنند.
مع‌الاسف عجله در رساندن کتاب به بازار داغ فروش این کتاب از طرف ناشران مختلف باعث شده است در بسیاری از مواقع دقت و کیفیت فدای سرعت شود و شاهد خطاهای ترجمه‌ای و ویرایشی بسیاری در متن کتاب باشیم و این پرسش مطرح است که چرا ترجمه‌هایی با این میزان از خطا باید اجازه انتشار پیدا کند؟

آیا خاطرات باراک اوباما پرفروش خواهد شد؟
محمد خجسته، مترجم کتاب «آنچه در اتاق اتفاق افتاد» نوشته جان بولتون در گفت‌وگو با خبرگزاری ایبنا در پاسخ به این پرسش درباره مشکلات نشر کتاب‌های خاطرات سیاسیون و ترجمه‌های بازاری از آن می‌گوید: کتاب‌هایی که در ایران منتشر شد، هر کجای دیگر دنیا هم بود به چاپ می‌رسید، اما نه به قول معروف به این شوری. مردم ما بیشتر علاقه به خواندن خاطرات دارند؛ برای مثال کتابِ «شدن» اثر میشل اوباما وقتی منتشر شد فروش زیادی رفت ولی کتاب «اتاق» چون تاریخ مصرف داشت و اکنون که از زمانش گذشته است دیگر فروش نمی‌رود؛ برای همین ناشران زیادی دست به کار شدند که کتاب را به چاپ برسانند.
او در پاسخ به این پرسش که چرا آثاری که پیش‌تر ترامپ منتشر کرده بود و یا درباره این شخصیت منتشر شده است با استقبال گسترده مواجه شد؟ می‌گوید: کتاب‌های ترامپ به دلیل پروپاگاندایی که دارد مورد استقبال قرار گرفت. ضمن اینکه برای ناشران گمنام فرصت خوبی است و از منظر بعد اقتصادی استفاده زیادی می‌برند. در این گونه کتاب‌ها همیشه ناشرها بُرد می‌کنند و متاسفانه چون می‌خواهند سریع اثر را به بازار برسانند از کیفیت کم می‌شود. حتی برخی از این کتاب‌ها توسط دانشجویان ترجمه شده‌اند و نام استاد به عنوان مترجم اصلی قید می‌شود.
به گفته این مترجم کتاب‌هایی درباره این موضوع هستند که از کتاب قبلی کپی شده‌اند و به این دلیل است که نظارت کافی بر آن‌ها صورت نمی‌گیرد و باعث می‌شود کتاب‌های بازاری بیرون نیاید.
بالابردن فروش کتاب با کمک اینستاگرام
خجسته با تاکید بر مزایای بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی به خصوص اینستاگرام گفت: کتاب «خیلی زیاد، اما همیشه ناکافی (ترامپ مرد خطرناک جهان)» نوشته مری ترامپ برعکس اینکه در جهان استقبال شد، در ایران مورد توجه قرار نگرفت و درباره این کتاب‌ها بازاریابی دهان به دهان خیلی مهم است. متاسفانه مشکلی که هم‌اکنون وجود دارد این است که مردم ما به کتاب خوب عادت ندارند و احساسی با کتاب برخورد می‌کنند. مخاطبان باید به مترجم و ناشر نگاه کنند.
او در پاسخ به این پرسش که اگر خاطرات بایدن در جهان منتشر شود در ایران چگونه از آن استقبال خواهد شد؟ گفت: بایدن در میان شخصیت‌های دنیا محبوب نیست و اگر کتاب‌های ترامپ فروش رفت بیشتر به دلیل شخصیت جنجالی‌اش بود. مردم ایران بایدن را نمی‌شناسند و پیش‌بینی می‌کنم پس از ترجمه و انتشار در ایران با استقبال مواجه نمی‌شود.