بزرگنمايي:

پیام سپاهان - ایران /متن پیش رو در ایران منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
عطیه لباف/ کشفیات ذخایر قابل استحصال نفت و گاز در سال 2019 تقریباً دو برابر سال 2018 بود و در این میان ایران با سهم 25 درصدی از اکتشافات در رتبه نخست قرار داشت. این آمار را «وود مکنزی» به عنوان یکی از مؤسسات معتبر بین‌المللی در گزارش «اکتشافات جهانی 2019 – استمرار سودآوری» اعلام کرد و مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با اشاره به گزارش این مؤسسه توضیح داد: «شرکت ملی نفت ایران در سال 2019 میلادی از نظر مجموع حجم اکتشافات انجام شده (نفت و گاز) با کشف 4.973 میلیارد بشکه معادل هیدروکربن مایع ذخیره قابل برداشت، جایگاه نخست را در بین شرکت‌های بزرگ نفتی دنیا اعم از شرکت‌های نفت ملی و بین‌المللی به خود اختصاص داده است. این رقم معادل 25 درصد از مجموع حجم هیدروکربن کشف شده دنیا طی سال 2019 میلادی است که با وجود رویارویی با تحریم‌های ظالمانه و در شرایطی کاملاً نابرابر محقق شده است.»
سیدصالح هندی در یک نشست خبری ادامه داد: «میزان اکتشاف جهانی در سال 2019 میلادی معادل 21.2 میلیارد بشکه قابل برداشت بوده که این بیشترین مقدار بعد از سال 2015 میلادی بوده است. به تعبیری دیگر، حدود 600 چاه اکتشافی حفاری و تکمیل شده که منجر به کشف حدود 220 میدان هیدروکربنی شده است. حال در نظر بگیرید که ایران تنها با 4 چاه اکتشافی و توصیفی توانسته است به 25 درصد از این منابع دست یابد.»
این جایگاه به خاطر کشف دو میدان ارم و نام‌آوران به ایران تعلق گرفته که به ترتیب با حجم 2.7 و 2.2 میلیارد بشکه معادل نفت در جایگاه اول و سوم اکتشافات انجام شده در سال 2019 میلادی در جهان قرار گرفته‌اند.
ایران به دنبال نقش برجسته در جهان
اما سؤال اینجاست که چرا ایران در زمینه اکتشافات نفت و گاز که یک بخش پرریسک و دیربازده است، سرمایه‌گذاری می‌‌کند؟ چرا اولویت اول را توسعه منابع موجود و ایجاد ارزش افزوده در آنها قرار نمی‌دهد؟ چه زمانی قرار است میدانی مانند نام‌آوران به تولید نفت و ارم به تولید گاز برسد؟
هندی در این خصوص به «ایران» پاسخ می‌‌دهد: «ایران می‌‌تواند افزایش تولید ضربتی داشته باشد اما امکان افزایش اکتشاف ضربتی وجود ندارد. در عین حال سیاست کلان کشور این است که نقش‌آفرین اصلی در جهان در زمینه حجم ذخایر نفت و گاز باشد و ما به همین خاطر روی این فعالیت پرریسک و دیربازده تمرکز کرده‌ایم.»
او در زمینه اینکه شرکت‌های نفتی جهان به مرور در حال کاهش سرمایه‌گذاری در بخش اکتشافات هستند، توضیح داد: «در جهان شرکت‌های فعال در زمینه اکتشافات حدود 25 درصد فعالیت خود را کم کرده اند اما متوقف نشده است. با این وجود سیاست ایران دراین زمینه متفاوت است. این یک فرآیند ادامه‌دار است و علی رغم تمام مضیقه‌ها و دشواری‌ها، زنده و استوار به راه خودمان ادامه می‌‌دهیم.»
این مقام مسئول با بیان اینکه فعال بودن اکتشاف در صنعت نفت ایران دو پیام اساسی دارد، گفت: «نخست آنکه، صنعت نفت ایران با وجود تنگناها هنوز زنده و سرحال است و دوم آنکه، اکتشاف یک سرمایه‌گذاری دیربازده است و صنعت نفت ایران با سرمایه‌گذاری روی اکتشاف نشان می‌‌دهد که به آینده امیدوار است.»
از نظر سخت‌افزاری 50 درصد از جهان عقب هستیم
ایران در حالی توانسته رتبه نخست اکتشافات را در سال 2019 به دست آورد که به گفته مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، از نظر سخت افزاری در این زمینه حدود 40 تا 50 درصد از شرکت‌های برتر جهان عقب هستیم.
هندی به «ایران» توضیح داد: «به‌لحاظ سخت‌افرازی، دستگاه‌ها و تجهیزات جدید وارد کشور نمی‌شود و طبیعتاً پیمانکاران ضعیف می‌شوند و فاصله‌مان در این بخش بی‌شک با دنیا زیاد است. ما دسترسی به تکنولوژی‌های تراز اول جهان نداریم و بعد از تحریم‌ها شرکت‌های خارجی علاقه مند به حضور در این بخش بالادست صنعت نفت ما، ایران را ترک کردند. اما از نظر نرم‌افزاری با توجه به سابقه 120 ساله اکتشافات که به پیش از کشف اولین میدان نفتی ایران بازمی‌گردد، وضعیت قابل قبولی داریم و فاصله چندانی از نظر کار کارشناسی با دنیا نداریم.»
به گفته هندی، اکنون هیچ بلوک اکتشافی مشترک با خارجی‌ها در دستور کار نداریم، اما اسناد همکاری چند بلوک با شرکت‌های ایرانی بزودی امضا می‌شود.
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران درباره 2 چاه اکتشافی و توصیفی موفق که هنوز به طور رسمی جزو اکتشافات ایران نیامده است، بیان کرد: «زمانی که مطالعات آن تکمیل شود، اعلام رسمی می‌‌کنیم. اما من به شما قول می‌‌دهم که امسال یعنی در سال 1399 بازهم مراسمی برای معرفی اکتشافات جدید داشته باشیم.»
کشف گاز در گرگان و نفت در مغان
اکتشافات نفت و گاز به مناطق جدید ورود کرده و به گفته مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران دو چاه در این مناطق حفاری خواهد شد؛ یک چاه در گرگان برای کشف گاز و دیگری در مغان به دنبال نفت.
هندی می‌‌گوید که «هر دو حالت، اگر به نتیجه برسد دستاورد استراتژیک برای کشور خواهد داشت. چراکه کشفیات در مغان می‌‌تواند به پالایشگاه تبریز منتقل شود. پالایشگاهی که از جنوب کشور نفت دریافت می‌‌کند و هر بشکه اکتشاف به اندازه ١٠ بشکه ارزش دارد و در موقعیت اکتشافی هیرکان استان گلستان نیز اگر به گاز برسیم، با توجه به نیاز این منطقه به منابع گازی و وقایع سال‌های اخیر، یک اتفاق ویژه خواهد بود.»
او ادامه داد: «عملیات اکتشاف در گلستان ابتدای دی ماه آغاز می‌‌شود و پروژه ٨ ماهه است. امیدواریم نتیجه خوبی داشته باشد که در این صورت افق جدید اکتشافی در آنجا باز خواهد شد.»
نفت بر سر سفره مردم می‌‌رسد؟
اما در مورد اینکه چه زمانی این نفت و گاز اکتشافی در این سال‌ها به سفره مردم می‌‌رسد، هندی توضیح داد: «اینکه نفت سر سفره مردم بیاید، از همان ابتدا حرف عوام‌فریبانه‌ای بود که مطرح شد، اما درست است که باید تلاش کنیم اثر آن در زندگی مردم مشخص شود. با این حال لازم است که توضیح دهم، اکتشاف کسب و کاری دیربازده است و با ریسک بالا و سرمایه‌گذاری زیاد پس از مدت طولانی به نتیجه می‌رسد. وقتی صنعت نفت ایران روی اکتشاف سرمایه گذاری می‌کند پیامش این است که به آینده خود امیدوار است. دوم اینکه با وجود همه تحریم‌ها و سختگیری‌های صنعت نفت، ما تسلیم نشده‌ایم.»
مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت با بیان اینکه اگر ناامید شویم حتماً شکست می‌خوریم، ادامه داد: «ما نمی‌خواهیم آقای دنیا باشیم و برای دنیا برنامه‌ریزی کنیم اما دست‌هایمان را هم بالا نگرفته‌ایم. ما از جنگ و موقعیت‌های سخت با موفقیت عبور کردیم و الان نیز با خود اتکایی شعار «ما می‌‌توانیم» را به «ما توانستیم» تبدیل کرده‌ایم و می‌‌دانیم که این دوران سخت نیز تمام می‌‌شود. برای امسال 8 چاه در نظر گرفته‌ایم و اگرچه در این بخش روبانی قیچی نمی‌شود، اما این افتخار مربوط به صنعت نفت است و فعالیت ما ادامه دارد.»
در مورد اهمیت اکتشافات نیز هندی توضیح داد: «ضریب نفوذ گاز در کدام کشور به اندازه ایران است؟ در نظر بگیربد که متأسفانه در یک روز در بهمن ٩٨ به اندازه کل اروپا گاز مصرف کردیم. این از کجا آمده است؟ اگر اکتشاف نبود، این منابع عظیم را در اختیار نداشتیم. اگرچه باید برای استفاده بهینه از آن نیز برنامه‌ریزی کنیم.»
گزیده‌ای از گزارش مؤسسه بین‌المللی وود مکنزی درباره اکتشافات سال 2019:
میزان اکتشاف جهانی در سال 2019 میلادی معادل 21.2 میلیارد بشکه قابل برداشت بوده که این میزان در حدود دو برابر سال 2018 و بیشترین مقدار بعد از سال 2015 میلادی بوده است.
بسیاری از اکتشافات عمده‌ انجام شده در سال 2019 به گاز دست یافته است به گونه‌ای که دوسوم از اکتشافات هیدروکربنی انجام شده در سال 2019 یعنی معادل با 15.8 میلیارد بشکه یا 82 TCF از اکتشافات انجام شده مربوط به اکتشاف گاز بوده است.
9 اکتشاف بزرگ(Giant Discoveries) در سال 2019 میلادی در کشورهای ایران، روسیه، موریتانی، قبرس، سورینام آفریقای جنوبی و مالزی اتفاق افتاده و20 کشف بزرگ اول معادل 75 درصد از حجم هیدروکربن کشف شده در دنیا را به خود اختصاص می‌دهند.
میدان‌های ارم و نام آوران به ترتیب با حجم 2.7 و 2.2 میلیارد بشکه معادل نفت در جایگاه اول و سوم اکتشافات انجام شده در سال 2019 میلادی در جهان قرار گرفته‌اند.
12 کشف از 20 کشف بزرگ دنیا در سال 2019 میلادی، ذخیره قابل برداشت کمتر از 500 میلیون بشکه دارند.
شرکت ملی نفت ایران (با مجموع 4.97 میلیارد بشکه معادل هیدروکربن مایع) با اختلاف قابل توجه با شرکت گازپروم روسیه (رتبه دوم با 3.18 میلیارد بشکه معادل هیدروکربن مایع)، شرکت نفت بریتانیا BP (رتبه سوم با 1.4 میلیارد بشکه معادل هیدروکربن)، شرکت اکسون‌موبیل ایالات متحده (رتبه چهارم با 0.9 میلیارد بشکه معادل هیدروکربن)، در رتبه اول قرار گرفته است. در این رتبه‌بندی بین 15 شرکت برتر، شرکت فرانسوی توتال رتبه ششم، شرکت ایتالیایی انی رتبه هشتم و شرکت چند ملیتی شل رتبه 13 را اتخاذ کرده است.