بزرگنمايي:

پیام سپاهان - فرارو / متن پیش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
 براساس محاسبات انجام گرفته توسط اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی، حجم نقدینگی در هفته منتهی به 1399.3.29 به 2651 هزار و 460 میلیارد تومان رسید که نسبت به پایان سال قبل 7.3 درصد رشد نشان می‌دهد. همچنین حجم پایه پولی در پایان خرداد 1399 به 383 هزار و 470 میلیارد تومان رسیده است که در مقایسه با پایان سال قبل 8.8 درصد رشد نشان می‌دهد.
در حالیکه علت این افزایش از سوی این بانک حمایت‌های صورت گرفته از خانوار‌ها و فعالان اقتصادی در پی شیوع ویروس کرونا و نیز افزایش میزان تنخواه‌گردان دولت در سال جاری اعلام شده، رئیس کل بانک مرکزی از اجرای طرح گواهی سپرده یورویی به منظور مدیریت نقدینگی و هدایت تورم به سمت هدف 22 درصدی خبر داد.
طبق این طرح، بانک مرکزی با سود مشخص و با فروش به نرخ بازار، نسبت به جمع آوری ریال اقدام می‌کند و با تکیه بر ذخایر کافی اسکناس یورویی متعهد می‌شود تا عین مبلغ را در زمان سررسید به یورو پرداخت کند.
پیش از این، همتی فروش سهام دولتی و انتشار اوراق بدهی را در کاهش رشد نقدینگی عواملی تاثیرگذار خوانده بود، درحالیکه کارشناسان اقتصادی این عوامل را مشروط به انجام یکسری عوامل، چون انجام صحیح عملیات بازار باز بانکی، انتشار اوراق و حمایت دولت از اقدامات بانک مرکزی برای کنترل تورم و نقدینگی می‌دانند.
اکنون بانک مرکزی می‌خواهد با عرضه و فروش اوراق بدهی دولتی از طریق کارگزاری این بانک و نیز اقدام اخیر آن در خصوص اعلام نرخ سپرده‌پذیری از بانک‌ها در سطح 10 درصد و در ادامه افزایش آن به سطح 12 درصد، نه تنها تورم را به نرخ هدف‌گذاری شده «22 درصد» برساند، بلکه نقدینگی را هم کنترل کند.
چرایی افزایش نقدینگی و رشد پایه پولی
علی دینی ترکمانی کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه اگر راه استقراض مستقیم دولت از بانک مرکزی بسته شود، تا اندازه زیاد بی انضباطی مالی از راه افزایش پایه پولی کنترل می‌شود، اظهار داشت: اگر بخواهیم این مسئله را به خوبی بشکافیم باید گفت، مسئله افزایش نقدینگی و بی انظباطی مالی یک پدیده درون زا در اقتصاد ایران است، به بیان دیگر ما در عرصه اقتصاد با نهاد‌های بی‌شماری روبرو هستیم که به صورت موازی با یکدیگر هستند و این‌ها بخش عمده‌ای از بودجه را به اختصاص می‌دهند.
وی افزود: همین عامل باعث می‌شود که یک دالان تودرتو ایجاد شود از نهاد‌های مختلف که می‌توان نام آن را تودرتوی نهادی گذاشت، منابعی که این نهاد‌ها مصرف می‌کنند و هر سال سرعت رشد آن نیز بیشتر می‌شود به رشد نقدینگی ختم می‌شود، از سوی دیگر این بودجه‌هایی که به این نهاد‌ها اختصاص می‌یابد، کارکرد مصرفی دارد و صرف امور جاریه می‌شود، نه اینکه مصروف موارد عمرانی و سرمایه‌گذاری شود، بنابراین در چنین وضعیتی بی‌انظباطی‌های بودجه‌ای دولت به معنای تمام ساختار کشور افزایش می‌یابد که همین موضوع به تولید بیشتر نقدینگی منجر می‌شود.
دینی ترکمانی گفت: در واقع مشکلی اصلی اینجاست، عاملی که باعث رشد نقدینگی می‌شود وبه تبع آن این رشد نقدینگی به ظرفیت‌های تولیدی مولد تبدیل نمی‌شود، باید مورد اصلاح قرار گیرد، به بیان دیگر این مشکل نهاد‌های تودرتو باید حل شود و وضعیت مشخص شود که چه نهادی در چه عرصه‌ای باید به آن بودجه تخصیص داده شود و از این طریق دیگر نباید نهاد‌های موازی شکل گیرد، در چنین وضعیتی مشکل کاهش بودجه‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری حل می‌شود، که این عامل باعث می‌شود، همپای طرف تقاصا که طی این سال‌ها رشد کرده طرف تولید و عرضه نیز رشد کند و از این رهگذر فشار‌های تورمی نیز کنترل شود.
این اقتصاددان نهادگرا با تاکید بر اینکه راهکار دولت برای کنترل نرخ تورم انتشار اوراق بدهی است، بیان داشت: قرار است تا پایان سال دولت 150 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی چاپ کند، اما به دلیل اینکه نرخ این اوراق برای مردم جذاب نیست، به نظر می‌رسد در خوشبینانه‌ترین حالت تنها یک سوم از این اوراق به فروش رود، از سویی اگر این موضوع محقق شود، دولت با توجه به کسری بودجه حداقل 100 هزار میلیارد تومانی با وجود فروش این اوراق بدهی، مجبور می‌شود دوباره به استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول روی بیاورد که نتیجه این امر نیز دوباره افزایش حجم نقدینگی و رشد پایه پولی خواهد بود.
مشکل اصلی نقدینگی
وی با اشاره به اینکه به اعتقاد بنده مشکل اصلی نقدینگی سرعت رشد آن نیست، یادآورشد: فی نفسه رشد نقدینگی زمانی بد می‌شود که این نقدینگی به سمت فعالیت‌های غیر مولد و سفته‌بازانه برود که موجبات افزایش تورم را به وجود آورد، مثالش نیز زمان حال است که مشاهده می‌کنید به دلیل افزایش نقدینگی و کاهش ارزش پول ملی، مردم برای حفظ ارزش دارایی‌ها خود به انواع بازار‌های هجوم برده‌اند و باعث التهابات شدید در بازار‌های سرمایه‌ای مختلف شده‌اند، البته در این بین مردم تقصیری ندارند، زیرا که تنها آن‌ها به فکر حفظ دارایی و اندوخته‌های خود در برابر تورم هستند.
دینی ترکمانی ادامه داد:اگر این نقدینگی به سمت افزایش ظرفیت‌های تولیدی وهمچنین افزایش سرمایه‌گذاری‌های مولد رود، دیگر نقدینگی و افزایش آن نیز دیگر تا این حد برای ما ترسناک نیست، بنابراین مدیریت نقدینگی در اقتصاد بسیار مهم است که متاسفانه در سال‌ها به خوبی انجام نشده و بیشتر نقدینگی به سمت سفته‌بازی حرکت کرده است، بنابرابن باید برای تغییر این وضعیت، ترکیب نقدینگی را اصلاح کنیم، به بیان دیگر اگر بتوان ترکیب توزیع نقدینگی را عوض کرد و به جای اینکه این پول به سمت فعالیت‌های سوداگرانه برود، به سمت فعالیت‌های تولیدی حرکت، می‌توان از افزایش نقدینگی در جهت مثبت استفاده کرد.
این کارشناس مسائل اقتصادی خاطر نشان ساخت: در این راستا باید برای انجام دادن این امر، سه اقدام کاهش ریسک سرمایه‌گذاری‌های مولد، کم شدن زمان اجرای پژوه‌های سرمایه‌گذاری مولد و افزایش بازدهی بخش تولید صورت پذیرد، تا بتوان افراد سرمایه‌گذار را ترغیب کرد که در بخش‌های مولد اقتصادی سرمایه‌گذاری کنند، تنها در چنین صورتی است که می‌تواند نقدینگی را کنترل کرد و از طریق آ ن نیز به رشد اقتصادی پایدار نیز دست یافت، در غیر این صورت، به مانند زمان حال، این نقدینگی به مانند اسب سرکش به بازار‌های مختلف سرک می‌کشد و تمامی آن‌ها را بهم می‌ریزد.