بزرگنمايي:

پیام سپاهان - ابتکار / متن پیش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
اگر «نبود آب آشامیدنی» مردم را به خیابان نمی‌کشاند و اعتراض خیابانی را به خشونت، همچنان نام «غیزانیه» ناشناخته می‌ماند. یکی از سه بخش تابعه و بزرگ‌ترین بخش شهرستان اهواز، مرکز استان خوزستان. استانی که اگر از بارندگی‌های سیل‌آسای سال‌های اخیر چشم‌پوشی کنیم، با وجود خشکسالی 63 درصدی رودخانه‌هایش، همچنان سهم 30 تا 40 درصدی از آب‌های سطحی ایران دارد و با 10 سد آبی بزرگ و مهم بیشترین نیاز آبی سایر استان‌ها را به وسیله لوله‌های انتقال آب تامین می‌کند، اما غیر از شهرستان اندیمشک که آب شرب تقریبا مطلوبی دارد و آن را از سد دز می‌گیرد سایر شهرها و روستاهایش از آب شرب لوله‌کشی مطلوبی برخوردار نیستند. از جمله آنها، غیزانیه که هر 4 روز یکبار 4 ساعت آب شرب دارد و حالا که 3 روز از اعتراض به خشونت کشیده‌شده اهالی می‌گذرد به نظر می‌رسد باز هم وضعیت نامطلوب زندگی اهالی خوزستان از یاد رفته است.
خوزستان که در طول 8 سال جنگ ایران و عراق بیشترین هزینه را پرداخت کرده، در طول دهه‌های اخیر آبستن اعتراضات اجتماعی ناشی از محرومیت بوده است. اعتراضاتی که اغلب‌شان با محوریت آب، محیط‌زیست، بیکاری و فقر آغاز شده و پایانی ندارد؛ یک روز با شعار «خوزستان هوا ندارد»، یک روز با شعار «مرگ بر ستمگر/ درود بر کارگر»، یک روز با حضور پای صندوق‌های رای با «دبه‌های آب» و یک روز با بستن جاده‌ها. خوزستان نزدیک به 4 دهه است که همچنان با محرومیت‌ دست و پنجه نرم می‌کند. اما محرومیت که به نبود امکانات و رفاه اجتماعی دامن‌زده تنها مشکلاتی نبوده که خوزستان را اسیر خود کرده است. خشکسالی و نابودی محیط‌زیست به واسطه بهره‌برداری‌های بی‌رویه از منابع طبیعی در دهه‌های اخیر بیشتر از سایر مناطق ایران خوزستان را متاثر کرده است. جلگه خوزستان که روزگاری بهترین مکان برای کشاورزی در ایران به شمار می‌رفت، به واسطه بهره‌برداری غیراصولی از آب، طرح‌های آبی کارشناسی‌نشده، احداث سدهای متعدد، احداث کارخانه‌ها و معادن که به آلودگی هرچه بیشتر آب و شوری آن منجر شده و توسعه ناپایدار کشاورزی، حالا تبدیل به زمینی نیمه‌بایر شده که کشاورزی دیگر حرفه‌ای به‌صرفه محسوب نمی‌شود. کشاورزان خوزستان یکی یکی از این کار دست کشیده، به واسطه تبعات زیست‌محیطی خشکسالی از جمله گردوغبارهای داخلی و خارجی روی به مهاجرت آورده‌اند. هرچند هنوز هستند آن‌هایی که خوزستان را تنها موطن خود می‌دانند، اندک محصولی می‌کارند، درو می‌کنند و می‌فروشند و با وجود محرومیت‌ها و سختی‌ها همچنان «شهر خون» را دوست دارند. با این حال اما کمبود آب آشامیدنی زندگی در خوزستان را به مراتب سخت‌تر کرده است. در طول یک‌سال اخیر اگر خوزستان با تجمعات کارگران هفت‌تپه، معترضان به گرانی و... روبه‌رو شده، اما سال‌هاست که با اعتراض به کمبود و مطلوب نبودن کیفیت آب همراه است. اعتراضاتی که اگرچه گاهی تنها به انتشار گزارش‌های تصویری و ویدئویی مردمی از وضعیت آب گل‌آلود لوله‌کشی در خوزستان در رسانه‌های داخلی و خارجی محدود شده، اما گاهی نیز قطعی همزمان همین آب به واسطه گردوغبار نشسته بر کابل‌های برق آنها را به خیابان کشانده است. هنوز چند ماهی از پخش تصاویر زندگی مردم کوت‌عبدالله اهواز در فاضلاب نگذشته که حالا کمبود آب شرب مردم غیزانیه و تصاویر اعتراض به خشونت کشیده‌شده آن‌ها رسانه‌ها را پر کرده است. بخشی از سه بخش تابعه و بزرگ‌ترین بخش شهرستان اهواز که در بخش شرقی در مسیرهای اهواز به ماهشهر، رامشیر و رامهرمز واقع شده است. 80 روستا دارد و بیش از 25 هزار نفر جمعیت. شغل اکثر ساکنین کشاورزی و دامپروری است و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی کشور به شمار می‌آید و علاوه بر واقع شدن شرکت‌های نفت‌وگاز کارون و مارون، شرکت ملی حفاری ایران و پتروشیمی مارون در این بخش، در مسیر ترانزیت بنادر کشور نیز قرار دارد. گزارش‌ها حکایت از آن دارد که روستاهای بخش غیزانیه از آب شرب خانگی و گاز بی‌بهره هستند و عدم آنتن‌دهی تلفن‌همراه، از دیگر مشکلات این بخش است.
بخش غیزانیه یکی از چندین و چند منطقه از مناطق خوزستان است که با مشکل آب دست و پنجه نرم می‌کند. براساس آنچه رسانه‌ها اعلام کرده‌اند به غیر از شهرستان اندیمشک که آب شرب تقریبا مطلوبی دارد و آن را از سد دز می‌گیرد، هیچ شهر و روستایی در خوزستان آب شرب لوله‌کشی مطلوب ندارد. شهرهای ماهشهر، آبادان، خرمشهر و امیدیه بدترین آب لوله‌کشی و هندیجان بی‌کیفیت‌ترین و بدترین آب لوله‌کشی خوزستان را دارد. تمام این شهرها آب شرب را از مغازه‌ها یا تانکرهای آب‌فروشی می‌خرند و چندین روستا در خوزستان «آب لوله‌کشی» ندارند. اکثر روستاها در روز یا هر چند روز یک‌بار، تنها چند ساعت آب لوله‌کشی دارند و باید از طریق بشکه‌های آبی، آب ذخیره کنند.
ادامه‌دار شدن ماجرای کمبود آب در غیزانیه سبب شد که صبح روز شنبه برخی از شهروندان در غیزانیه، در 45 کیلومتری اهواز، در اعتراض به تامین نشدن آب نوشیدنی جاده اهواز-رامهرمز را ببندند. اعتراضی که به مداخله پلیس، مجروح شدن برخی از معترضان و بازداشت عده‌ای انجامید. اتفاقی که محسن دالوند فرمانده انتظامی شهرستان اهواز آن را تایید کرده و گفته است که «2 نفر از تجمع‌کنندگان به صورت سطحی مجروح و بازداشت شدند و در حال حاضر هیچ مشکلی ندارند.»
اعتراض مردم غیزانیه در حالی به خشونت کشیده شده که پیش‌تر آن‌ها دست به اقدامات مدنی و اعتراض مسالمت‌آمیزی و نمادینی چون حضور پای صندوق‌های رای با دبه‌های آب زده بودند. محسن دالوند، فرمانده انتظامی شهرستان اهواز، «اعتراض مردم به تامین نشدن آب شرب‌شان را یک مطالبه قانونی دانسته، اما گفته است که بایستی‌ آنها اعتراض خود را در مجرای قانونی انجام دهند.» گرچه سالیان سال است که اعتراضات پیرامون آب و محیط‌زیست در ایران به‌خصوص خوزستان می‌گذرد اما هنوز مشخص نیست که مجرای قانونی برای اعتراض مدنی مردم چگونه محقق خواهد شد.
اما مشکل بی‌آبی غیزانیه چیست؟ شیوع ویروس کرونا و وضعیت قرمز خوزستان مشکل کم‌آبی را در این منطقه تشدید و فشار را بر مردم بیش از پیش کرده است. این مشکلات و عدم رسیدگی کافی مسئولان را می‌توان دلیل اصلی این اعتراض مردم غیزانیه دانست. مشکلات آب منطقه غیزانیه را باید در سال‌های 83 و پس از طرح آبرسانی به منطقه جستجو کرد. طرحی که به 6 ماه نکشیده با شکستگی لوله‌ها شرایط سخت را برای مردم منطقه ایجاد کرد. انجام طرح نامناسب لوله‌کشی منطقه در آن سال‌ها سبب شد که مردم منطقه روزانه و چه بسا ماهانه از آب شرب محروم باشند.
مشکل آب منطقه به گفته مسئولان محلی منطقه 12 سال نشنیده شد. تا اینکه در سال 1395 در پی ‌بازدید استاندار از منطقه غیزانیه مقرر شد طرح جدید آبرسانی در 2 فاز از شیبان تا صفیره و از صفیره تا پایان سال 95 مورد افتتاح قرار گیرد. وعده‌ای که تا 1399 آبی از آن برای مردم منطقه گرم نشد. حمل آب با تانکرها و خرید آب آشامیدنی راهکاری است که مردم منطقه برای فائق شدن بر مشکل بی‌آبی و سیراب کردن احشام خود در پی گرفته‌اند. این در حالی است که دستگاه‌هایی مانند جهاد کشاورزی به گفته مسئولان محلی از وظیفه خود در تامین آب موردنیاز دام‌ها شانه خالی کرده است. منطقه‌ای که استعدادهای بالایی در پرورش دام دارد. این مشکل در روستاهای که این لوله‌های فرسوده را هم ندارند، حادتر است. تعداد این روستاهای فاقد لوله‌کشی 40 تا است که با تانکرهای سیار آبرسانی می‌شوند؛ چهار تانکری که از سوی برخی ادارات تامین شده است. تانکرهایی که سهم آبفای خوزستان در تامین آنها صفر است. 4 تانکری که همیشه و مستمر هم قادر به آبرسانی نیستند. مردم منطقه علت تاخیر در اجرای پروژه‌های آبرسانی را ضعف پیمانکار و نبودِ مدیریت مناسب می‌دانند. مردم از عدم جلب رضایت پیمانکار از مردمی که لوله‌ها از زمین‌ آن‌ها عبور می‌کند، گلایه اساسی دارند.
حمزه مقدم عضو شورای روستای عوده به خبرگزاری فارس گفته است: «همین 4 تانکر به سبب وجود نقص و تعمیرات به 2 تانکر کاهش داده پیدا ‌می‌کنند در صورتی که برای حل مشکل آبرسانی در این روستاها حداقل به 15 تانکر نیاز داریم.» او با اشاره به پروژه انتقال آب از ایستگاه شیبان-صفیره گفته است: «این پروژه پس از سه سال، سال 99 قرارداد آن منعقد شد و بنا بود ظرف دو ماه تحویل داده شود اما همچنان کار متوقف شده است.»
اواسط اردیبهشت‌ماه امسال بود که غلامرضا شریعتی در بازدیدی که از بخش غیزانیه داشت به طور قطع وعده حل این مشکل در ظرف 45 روز آینده را داد. استاندار خوزستان با بیان اینکه تامین آب پایدار برای کل بخش غیزانیه در 2 مسیر غرب و شرق به‌ صورت اساسی انجام شده، گفت: «این کار با هزینه بیش از 70 میلیارد تومان صورت گرفته و مردم منطقه ظرف 45 روز آینده برای همیشه از مشکل بی‌آبی خلاص می‌شوند.»
با این حال اگرچه سه روز از ماجرای اعتراض به خشونت کشیده‌شده در غیزانیه می‌گذرد، به نظر می‌رسد بار دیگر ماجرای آب شرب خوزستان به فراموشی سپرده شده، اگرچه باید باز هم منتظر ماند و دید که آیا وعده‌ها هرچند دیر محقق می‌شوند یا نه؟