بزرگنمايي:

پیام سپاهان - ناظر تزئینات و آرایه‌های معماری اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان با اشاره به مطرح شدن احتمال استفاده از نوعی پوشش بر روی ترک مرمت شدۀ گنبد شیخ لطف‌الله گفت: هر احتمالی را باید دربارۀ هر نوع پوشش مدنظر قرار داد، عقل سلیم ندیده چیزی را تائید یا رد نمی‌کند.

بهشاد حسینی با توجه به احتمالات مطرح‌شده در خصوص وجود نوعی پوشش بر روی دو ترک مرمت‌شدۀ گنبد مسجد شیخ لطف‌الله و در پاسخ به این سوال آیا امکان انجام آزمایش از سطح گنبد فراهم خواهد شد یا خیر؟ به ایسنا گفت: دستگاه نظارت میراث وظیفه پایش مرتب آثار تاریخی در کلیه مراحل اجرایی و فازهای مختلف عملیات مرمت را به عهده دارد به‌علاوه رصد و پایش عملیات پس از اجرا آن هم با وجود چنین اثر حساسی اهمیت ویژه‌ای دارد. قطعاً رصد رفتار گنبد پس از بارندگی هم از این قاعده مستثنی نیست.
ناظر تزئینات و آرایه‌های معماری اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان دربارۀ اینکه آسیب‌شناسی‌ و انجام آزمایش‌های لازم برای تعیین نوع پوششِ ترک‌های مرمت‌شده و یا عدم وجود آن، پیش از آغاز مرمت سایر ترک‌ها انجام خواهد شد یا خیر؟ تصریح کرد: رویۀ استاندارد و مورد قبول به این شکل است که تا قبل از شروع به کار اجرایی، مطالعات مورد نیاز انجام پذیرد.
وی با بیان اینکه حسن نیت پیمانکار این پروژه در وجود یا عدم وجود پوشش احتمالی مورد تائید است، افزود: با استفاده از ابزار مشاهده فقط می‌توان به این نتیجه رسید که آیا پوششی روی آن زده‌شده است یا نه (آن‌هم نه صد درصد)؛ تشخیص پوشش احتمالی با استفاده از ابزارهای دقیق‌تر صورت می‌گیرد. هر احتمالی را باید دربارۀ هر نوع پوشش مدنظر قرار داد، عقل سلیم ندیده چیزی را تائید یا رد نمی‌کند.
با رفع پوشش احتمالی مشکلی در تنفس گنبد نخواهد بود
حسینی در خصوص احتمالات مطرح‌شده نسبت به وجود روغن بزرک بر روی بخش مرمت‌شدۀ گنبد، گفت: چنانچه وجود پوشش روغن بزرک محرز شود رفتارهای چندگانه مثبت و منفی مورد انتظار است؛ یک مورد از آن جلوگیری از نشست برف و نفوذ نزولات جوی و پیشگیری از اثرات ثانویه آن شاید نکته مثبتی برای حفظ دوام گنبد است و معایب آن هم به شکل نظری جلوگیری از جذب و دفع رطوبت گنبد و یا تغییر رنگ ناشی از واپاشی ذرات و جذب غبار تا زمان خشک شدن آن است، اما برآورد اثرات مثبت و منفی آن نیاز به تحلیل علمی و مطالعات خواهد بود. البته اثر روغن بزرک با وجود ناپایداری ذاتی آن در مقابل تابش آفتاب چنان طولانی‌مدت نیست و در عرض چند ماه حالت پودری شده و یا به ترکیبات دیگر مثل اسیدهای آلی بی‌ضرر و قابل‌حل در آب مثل آزلاییک اسید تبدیل می‌شود.
وی ادامه داد: با فرض اینکه پوشش روغن بزرک بر سطح قسمت تعمیری مشاهده شود زدایش آن کار سختی به نظر نمی‌آید و پس از شناسایی، عملیات رفع انجام می‌شود. روش‌های مختلفی مانند پاک‌سازی با حلال‌های با فشار بخار پایین که از خود اثری باقی نمی‌گذارند یک روش خوب می‌تواند باشد.
این دانش‌آموختۀ دکترای مرمت آثار تاریخی تأکید کرد: به‌طورکلی با رفع پوشش احتمالی مشکلی در تنفس گنبد یعنی جذب و دفع رطوبت نخواهد بود.
ناظر تزئینات و آرایه‌های معماری اداره کل میراث فرهنگی استان، احتمال وجود دوغاب بر روی روغن بزرک را امری غیرعقلانی دانست و تصریح کرد: مات و کدر بودن سطح گنبد می‌تواند ناشی از جذب غبار روغن بزرک (در صورت وجود) باشد نه دوغاب دهی پس از پوشش، چرا که اگر روغن بزرک زده‌شده باشد جذب غبار از همان ساعات اولیه که هنوز خیس است شروع می‌شود و به مدت چند روز تا زمان خشک شدن ادامه می‌یابد.
همه احتمالات مدنظر است
حسینی در خصوص احتمال وجود نانو مواد به‌عنوان پوشش گنبد، اظهار کرد: در رویه کلی و جاری نظارت میراث فرهنگی استان، همه احتمالات مدنظر معاونت میراث، دفتر حفظ و احیا و دفتر فنی و کارشناسان آن‌ها قرار می‌گیرد و پاسخ به این سؤال نیاز به رصد و انجام آزمایش‌ دارد.
وی در خصوص اینکه آیا برای پاک‌سازی گچ‌های روی دو ترک مرمت‌شده از برس سیمی استفاده‌شده و سپس از یک پوشش احتمالی بر روی گنبد استفاده‌شده است، تصریح کرد: بنده مدتی که با پروژه همکاری غیرمستقیم داشتم چنین چیزی را مشاهده نکردم.
ناظر تزئینات و آرایه‌های معماری اداره کل میراث فرهنگی استان به سایر مراحل مرمت این پروژه اشاره‌کرده و گفت: در مورد سایر مراحل این مرمت می‌توانم نظر شخصی خودم را ارائه کنم و آن این است که کلیه عملیات تعمیرات شامل ساخت قالب، طرح برداری و جمع‌آوری کاشی‌ها و تمیزکاری و نصب مجدد، به نظرم بلااشکال بوده و ادامه آن ضرورت دارد. در فضای مجازی عکس‌هایی منتشرشده که به لحاظ زاویه شبهاتی را ایجاد کرده که طرح جابه‌جاشده ولی درواقع این‌طور نیست.