بزرگنمايي:

پیام سپاهان - ایسنا/اصفهان از سال 1988 میلادی تاکنون، نخستین روز دسامبر با نام روز جهانی ایدز شناخته می‌شود؛ بیماری ویروسی که با وجود تلاش محققان در سراسر دنیا، هنوز درمان قطعی برای آن پیدا نشده است.

ایدز بیماری است که در دستگاه ایمنی و توسط ویروس نقص ایمنی (HIV) ایجاد می‌شود. HIV عمدتاً از طریق آمیزش جنسی محافظت نشده، انتقال خون آلوده و سرسوزن آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی منتقل می‌شود. بعضی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال HIV نیستند. پیشگیری از عفونت HIV، عمدتاً از طریق آمیزش جنسی امن و برنامه تعویض سرنگ، راه حلی برای جلوگیری از گسترش این بیماری محسوب می‌شود.
ویروس نقص سیستم ایمنی بدن (HIV) سیستم ایمنی بدن را هدف قرار داده و سیستم‌های دفاعی افراد را در برابر عفونت ها و برخی از انواع سرطان تضعیف می کند. با اختلال در عملکرد سلولهای ایمنی بدن، افراد آلوده به تدریج دچار نقص سیستم ایمنی بدن می شوند. نقص ایمنی منجر به افزایش حساسیت به طیف گسترده ای از عفونت ها، سرطان ها و بیماری های دیگر می شود که افراد دارای سیستم ایمنی سالم قادر به مقابله با آن هستند.
پیشرفته ترین مرحله عفونت HIV سندرم نقص سیستم ایمنی بدن (ایدز) است که به فرد بستگی دارد و در صورت عدم درمان، ممکن است از 2 تا 15 سال طول بکشد.
علائم HIV بسته به مرحله عفونت متفاوت است. اگرچه افراد مبتلا به اچ آی وی در چند ماه اول پس از ابتلا به عفونت بیشترین آلودگی را نشان می دهند، اما بسیاری از آنها تا مراحل بعدی از وضعیت بیماری آگاهی ندارند. در چند هفته اول بعد از ابتلا به عفونت اولیه، افراد ممکن است علائم یا بیماری شبیه آنفلوانزا از جمله تب، سردرد، راش یا گلودرد را تجربه کنند.
از آنجا که عفونت به تدریج سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند، می توانند علائم و نشانه های دیگری مانند گره های لنفاوی متورم، کاهش وزن، تب، اسهال و سرفه ایجاد کنند. بدون درمان بیماری های جدی مانند سل، مننژیت کریپتوکوکی، عفونت های شدید باکتریایی و سرطان هایی مانند لنف ایجاد می شود.
ایدز در حال حاضر درمان یا واکسن ندارد
هیچ درمانی برای عفونت HIV وجود ندارد. با این حال، داروهای ضد ویروسی مؤثر(ARV) می توانند ویروس را کنترل کرده و از انتقال به افراد دیگر جلوگیری کند. درمان ضدویروسی می‌تواند باعث کاهش دوره بیماری و امید به زندگی نزدیک به طبیعی شود. با وجود این که درمان ضدویروسی خطر مرگ و عوارض ناشی از این بیماری را کاهش می‌دهد، اما این داروها گران‌قیمت هستند و ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند. HIV را می توان از طریق تست های تشخیصی سریع تشخیص داد که می توانند نتایج همان روز ارائه شود و تا حد زیادی تشخیص و پیوند با درمان و مراقبت را تسهیل می کند.
روند کاهشی شیوع ایدز در دنیا
شیوع ایدز در دنیا در سال 1997به اوج خود رسید و از آن سال تاکنون خوشبختانه شیوع این بیماری روند کاهشی داشته است. به گونه ای که بر اساس آخرین آمار، عفونت‌های جدید HIV حدود 40 درصد کاهش یافته است.
بر اساس آخرین آمار که در سال 2018 ثبت شد، از حدو 7.9 میلیون نفری که با ویروس HIV در دنیا زندگی می کنند، حدود 24.5 میلیون نفر به درمان ضد ویروسی دسترسی دارند. آمارها حاکی از این است که 1.7 میلیون نفر به تازگی به HIV مبتلا شده اند و 770 هزار نفر در اثر بیماری‌های مرتبط با ایدز (تا پایان سال 2018) جان خود را از دست داده اند.
این آمارها حاکی از این است که 79درصد از تمام افراد مبتلا به HIV از وضعیت خود اطلاع داشتند و حدود 8.1 میلیون نفر نمی دانستند که مبتلا به HIV هستند. در بین افرادی که از وضعیت بیماری اطلاع داشتند، 78 درصد به درمان دسترسی دارند و 86 درصد افرادی که برای درمان مراجعه کرده اند، ویروس سرکوب شده است.
این ویروس از مادر آلوده به جنین نیز منتقل می شود، اما در سال های اخیر درمان های مناسبی برای جلوگیری از انتقال ویروس به نوزاد انجام شده است، به گونه ای که در آمار سال 2018 حدود 82 درصد از زنان باردار که مبتلا به HIV بودند، برای جلوگیری از انتقال HIV به نوزاد به داروهای ضد ویروسی دسترسی داشتند.
ویروس HIV در سال 1997 به اوج رسید و در آن زمان 2.9 میلیون نفر به این بیماری مبتلا شدند. اما خوشبختانه شیوع بیماری سیر نزولی دارد و در سال 2018، آمارها از ابتلای حدود 1.7 میلیون که به تازگی به HIV مبتلا شده اند، خبر می دهد.
اکنون آمارها نشان می دهد که مرگ و میر ناشی از ایدز از زمان اوج در سال 2004 بیش از 56 درصد و از سال 2010 تاکنون حدود 33 درصد کاهش یافته است. در سال 2018 ، حدود 770 هزار نفر در اثر بیماری های ناشی از ایدز در سرتاسر جهان جان خود را از دست داده اند که در مقایسه با 1.7 میلیون در سال 2004 و 1.2 میلیون در سال 2010، روند کاهشی داشته است.
زنان نیز بخش عمده ای از قربانیان ابتلا به ایدز هستند، هر هفته، حدود 6 هزار زن جوان بین 15 تا 24 سال به HIV مبتلا می شوند. در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، چهار مورد از هر پنج عفونت جدید در بین نوجوانان 15 تا 19 ساله در دختران مشاهده می شود. زنان جوان بین 15 تا 24 سال، دو برابر بیشتر از مردان مبتلا به HIV هستند.
آفریقا بیشترین مبتلایان به ایدز را در خود جای داده است و حدود 25.7 میلیون نفر از بیماران مبتلا به ایدز در آفریقا هستند، آمریکا 3.4 میلیون نفر بیمار ایدزی دارد و 3.5 میلیون بیمار در آسیای شرقی و 2.3 میلیون نفر در اروپا قرار دارند.
میزان ابتلا به عفونتهای جدید HIV در دنیا به تفکیک قاره
اروپای شرقی و آسیای میانه: بیش از 95 درصد
خاورمیانه و شمال آفریقا: بیش از 95 درصد
اروپای غربی و مرکزی و آمریکای شمالی: 88 درصد
آسیا و اقیانوس آرام:78 درصد
آمریکای لاتین: 65 درصد
غرب و مرکز آفریقا: 64 درصد
کارائیب: 47 درصد
شرق و جنوب آفریقا: 25 درصد
راهکارهای کنترل ایدز
سازمان جهانی بهداشت، انجام آزمایش های منظم و ارائه آموزش های لازم برای آگاهی افراد جامعه از این بیماری را راهبر اساسی کاهش ایدز در دنیا می داند. درمان و نظارت بر HIV در جامعه موجب صرفه جویی در هزینه و کاهش بار کاری پزشکان، پرستاران و سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی می شود.
سازمان جهانی بهداشت به کشورها توصیه می کند تا کارکنان بهداشت، افرادی که مبتلا به HIV هستند را آموزش و بسیج کند تا درمان و مراقبت غیرمترقبه و متمایز HIV ارائه دهند. گسترش نقش مراقبت های بهداشتی به کشورها کمک می کند تا اهداف جهانی HIV و UHC را برآورده سازند. خدمات بهداشتی در تلاش هستند تا خدمات HIV لازم را به همه افراد ارائه دهند. هدف گذاری کاهش هرچه بیشتر این بیماری تا 2020 است که رسیدن به این هدف بعید به نظر می رسد، مگر اینکه پشتیبانی بیشتری در دسترس باشد. بیشترین شکاف در پیشگیری مشاهده می شود. در سال 2018 ، 1.7 میلیون نفر به تازگی به ویروس HIV مبتلا شده اند - برای رسیدن به هدف سال 2020، 500 هزار مورد باید سه برابر کاهش یابد. آزمایش و پوشش درمانی خالی از لطف است، به خصوص برای جمعیت های کلیدی و کودکان.
منابع: unaids، aidsinfo، who
انتهای پیام