بزرگنمايي:

پیام سپاهان - اصفهان - برآیند زندگی حیات وحش در زیستگاه های جهان و ایران و تغییر دهشتناک نگرش از همزیستی به دشمنی و حذف حیوانات مبین این است که در دهه آینده خبری از جمعیت آنان در زمین نخواهد بود که زندگی انسان هم با مخاطرات زیادی مواجه می شود، مرگ ناگواری که به اعتقاد کارشناسان اصفهان باید برای رفع آن تصمیم عاجل و تدابیری اصولی اندیشید.

هیاهوی زندگی ماشینی امروزی بسیاری از مفاهیم را از یاد انسان برده است، انسان این نکته را از یاد برده که او تار زندگی را نمی‌زند بلکه خود نیز تنها رشته‌ای از تارهای زندگی است. عدم توجه به این موضوع، طی دهه ها حکمرانی ظالمانه انسان بر کره زمین را افزایش داده و تخریب محیط زیست و از بین رفتن داشته های طبیعی ارزشمند و حیات وحش را رقم زده است.
شکار و صید بی رویه، احداث کارخانه ها، راهسازی، استخراج معادن، کشاورزی، دامپروری، خشکسالی، کمبود امکانات، تغییرات اقلیمی، از جمله تهدیدهای است که به خاطر کارکردهای اشتباه بشر و در پاره ای مواقع خودخواهی او نبض طبیعت را کند کرده است.
آمارها در سرتاسر جهان نشان می دهد که بارگذاریهای انجام شده خارج از توان طبیعت، فشار زیادی به زیست بوم و محل زندگی سایر موجودات وارد کرده که ثمره آن از نابودی بسیاری از حیوانات بوده است، ادامه این بی توجهی ها و نابودی برخی از منابع زیستی طبیعی که در یکی دو دهه اخیر شدت یافته به تاکید صاحبنظران امر عواقب جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت.
تنوع زیستی شامل گونه‌های گیاهی، جانوری و میکروارگانیسم‌هاست که تاکنون حدود 2 میلیون گونه آن شناسایی شده و دانشمندان تخمین می‌زنند که این عدد تا حدود 10 میلیون مورد قابل افزایش باشد.
در تبیین اهمیت تنوع زیستی همین بس که سازمان ملل در سال 1992 کنفرانسی را دربارهٔ حمایت از محیط زیست در شهر ریودوژانیرو برزیل برگزار کرد که یکی از دستاوردهای آن انعقاد پیمان تنوع زیستی بود و ایران هم این معاهده را در سال 1375 تصویب کرد و به آن پیوست.
شاید بتوان به زبان ساده و همه فهم، به خطر افتادن تنوع حیات وحش را در تجربه روزافزون نزدیکی گونه های جانوری وحشی از قبیل گرگ، پلنگ و خرس به جوامع شهری و روستایی و حمله آنان به دام و انسان در دهه های اخیر به عنوان یکی از تبعات مداخله هر چه بیشتر انسان در طبیعت و تخریب زیستگاه های جانوری و گیاهی تشریح کرد.

در تحقیقات شماری از دانشمندان جهان مشخص شد بین سال های 1993 تا 2009 میلادی فعالیت های کشاورزی، معدن کاوی و شهرنشینی موجب ازبین رفتن زیستگاه های حیات وحش در مناطقی از زمین با وسعت بیش از کشور هند شده است.
در واقع صرف نظر از مناطقی در قاره آفریقا، دو سوم از حیات وحش زمین تنها در پنج کشور یافت می شود، بر اساس این تحقیقات 94 درصد از حیات وحش زمین در 24 کشور متمرکز شده و 70 درصد آن تنها در پنج کشور آمریکا، کانادا، برزیل، استرالیا و روسیه متمرکز است.
در زمان حاضر بخشی از حیات وحش توسط قوانین کشورها مورد حمایت قرار گرفت، اما در اغلب کشورها، قوانین و برنامه خاصی برای این امر وجود ندارد، در واقع هیچ تضمینی برای حمایت بلندمدت دولت ها، صنایع و جوامع بشری از حیات وحش زمین وجود ندارد.
به اعتقاد محققان کاهش سرعت یا جلوگیری از گسترش صنایع در زیستگاه های حیات وحش و تدوین سازوکارهایی برای بخش خصوصی به منظور حفاظت از محیط زیست به همراه توسعه و بهبود روش های مدیریت ماهیگیری می تواند در حفظ حیات وحش زمین موثر باشد.
بر اساس این تحقیقات حدود صد سال قبل تنها 15 درصد از سطح زمین توسط انسان ها مورد استفاده قرار می گرفت. اما اکنون بیش از 77 درصد سطح زمین و حدود 88 درصد از اقیانوس ها دستخوش تغییرات ناشی از فعالیت های انسانی شده اند.
طبق گزارش سازمان ملل، حدود یک میلیون گونه جانوری و گیاهی با خطر انقراض مواجه هستند، علاوه بر این، 40 درصد از دوزیستان و مرجان‌ها به همراه 30 درصد از پستانداران دریایی به عنوان گونه‌های در معرض تهدید طبقه‌بندی شده‌اند.
صندوق جهانی طبیعت در آخرین نسخه از گزارش موسوم به سیاره زنده اعلام کرد: جمعیت حیات وحش جهان از سال 1970 میلادی تا کنون حدود 60 درصد کاهش یافته، در این گزارش که هر دو سال یک بار منتشر می شود، به وضعیت سلامت سیاره زمین پرداخته شده و تصویر جامعی از آثار مخرب فعالیت های انسان بر زمین ارایه می شود.


در سال 2016 میلادی در این گزارش اعلام شد که بین سال های 1970 تا 2012 نزدیک به نیمی از جمعیت جهانی حیات وحش از بین رفته و اگر اقدام موثری در این رابطه انجام نپذیرد، تا سال 2020 میلادی 67 درصد از حیات وحش زمین از بین خواهد رفت. در این گزارش نیاز انسان به انرژی و غذا به عنوان مهم ترین عامل مخرب حیات وحش معرفی شده است.
اکنون پس از گذشت دو سال، نسخه جدید این گزارش نشان می دهد که تغییری در اوضاع حاصل نشده و جمعیت گونه های مختلف پستانداران، پرندگان، ماهی ها، خزندگان و دوزیستان در بازه زمانی 1970 تا 2014 میلادی کاهش 60 درصدی را نشان می دهد.
در این گزارش نابودی زیستگاه ها در کنار رفتارهایی مانند ماهی گیری و شکار بیش از حد به عنوان مهمترین تهدیدات نسبت به گونه های جانوری معرفی شدند، در طول 30 سال گذشته 50 درصد از مرجان های ساکن آب های کم عمق و 20 درصد از زیست بوم آمازون از بین رفته است.
گزارش یاد شده تاکید می کند که هنوز برای تغییر دیر نشده و محافظت از طبیعت، امکان محافظت از انسان ها را فراهم می کند، چالش اصلی این کار، تغییر رویکرد توسعه به شمار می رود که مستلزم یک اقدام جهانی است.
در نگاه ملی مشخص می شود که ایران به دلیل گستره جغرافیایی و ویژگی های سرزمینی گوناگون بین سه ناحیه جانورشناسی هند، اروپا و آفریقا قرار گرفته و از حیات وحش گوناگون و منحصر به فردی برخوردار است، اما افزایش جمعیت انسانی و گسترش توسعه منجر به هم پوشانی بین زیستگاه‌های حیات وحش و انسان‌ها شده است و این وضعیت موجب ایجاد نگاهی تخریبی و به خطر افتادن حیات وحش شده است.
تنوع زیستی ایران در دنیا منحصربه‌فرد است اما این شرایط خیلی طول نمی‌کشد اگر سیاست‌های خود را در قبال محیط‌زیست تغییر ندهیم، به اعتقاد کارشناسان تا زمانی که محیط‌زیست را محیط ایست بدانیم همچنان طبیعت و گونه‌های گیاهی و جانوری موجود آن در خطر نابودی خواهند بود.

ایران با وجود اقلیم‌های متعدد، از حیات‌وحش و محیط‌زیست متنوعی برخوردار است اما بخش زیادی از آن‌ها در معرض خطر انقراض و نابودی قرار دارند، حدود هزار و 170 گونه مهره‌دار در ایران وجود دارد که بر اساس فهرست سرخ IUCN (فهرست سرخ گونه‌های در خطر تهدید اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی) حدود 78 گونه از آن‌ها در معرض تهدید هستند.
بر اساس اعلام اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی، حدود 43 گونه ماهی، چهار گونه دوزیست، 14 گونه خزنده، 27 گونه پرنده و 18 گونه پستاندار در فهرست سرخ این اتحادیه قرار دارند.
همچنین بیش از 9 هزار گونه پرنده در دنیا وجود دارد که حدود 13 درصد آن‌ها در خطر انقراض هستند، 536 گونه پرنده در ایران زیست می‌کند که تخمین زده می‌شود سالانه حدود 5.5 تا 6 میلیون پرنده مهاجر وارد ایران می‌شود، تعداد پرندگان موجود در ایران با پرندگان کل قاره اروپا برابری می‌کند و این نشان‌دهنده غنی بودن ایران از لحاظ تنوع زیستی است اما این تنوع غنی در خطر قرار دارد، البته این مساله فقط مختص ایران نیست و کشورهای زیادی درگیر آن هستند.
بر اساس جدیدترین گزارش سازمان ملل در سال 2019، نابودی بی سابقه تنوع زیستی در سراسر جهان، تهدید جدیدی برای انسان محسوب می‌شود و سرعت انقراض گونه‌های زمین در حال افزایش است.
اکنون بیش از نیم میلیون گونه، برای ادامه حیات در بلندمدت، زیستگاه کافی در اختیار ندارند و چندین هزار گونه در طول چند دهه آینده به کلی نابود خواهند شد.
به اعتقاد محققان، دلایل اصلی این پدیده نابودی جنگل‌ها، آلودگی، شکار و ماهیگیری بیش از اندازه است و انسان‌ها عامل اصلی انقراض این گونه‌ها محسوب می‌شوند.
البته در ایران با توجه به اهمیت موضوع، برنامه عمل با هدف حفاظت برای گونه‌هایی مانند خرس قهوه‌ای، خرس سیاه، گوزن زرد، تمساح پوزه‌کوتاه (گاندو)، سمندر لرستانی، لاک‌پشت فراتی، میش‌مرغ، غاز پیشانی‌سفید و پلنگ تهیه و به استان‌ها ابلاغ شده است، همچنین تهیه این برنامه برای گونه‌هایی مانند شوکا، گورخر، آهو، قوچ و میش، هوبره، بالابان، ماهی قزل‌آلای خال قرمز، سمندر غار زی، افعی لطیفی و اردک سر سفید نیز در دست اجراست.
سازمان حفاظت محیط زیست طبق تعاریف و معیارهای جهانی، ایران را در این بخش در چهار طبقه تقسیم کرد که شامل پارک های ملی، آثار طبیعی ملی، منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش است.
10.5 درصد مساحت کشور به مناطق حفاظت شده اختصاص دارد تا در این مناطق زیستگاه های گیاهی و جانوری کشور حفظ و حراست شوند، کارکرد آنها در اصل حفاظت از گیاه، جانور و اکوسیستم بوده است.
در ایران 93 منطقه حفاظت شده وجود دارد که ذخیره گاه زیستکره، تالاب بین المللی هرمزگان، ارژن و پریشان ذخیره گاه زیستکره تالاب بین المللی فارس، ارسباران ذخیره گاه زیستکره آذربایجان شرقی، توران و کویرذخیره گاه زیستکره سمنان، گنو ذخیره گاه زیستکره هرمزگان، هامون و گاندو تالاب بین المللی سیستان و بلوچستان، سیاه کشیم تالاب بین المللی گیلان، حله بوشهر، البرز مرکزی مازندران و تهران، کالمند یزد، دنا کهگیلوئیه و بویر احمد، مراکان آذربایجان غربی، جهان نما گلستان، قمیشلو و موته و کلاه قاضی اصفهان، دز خوزستان از جمله آنهاست.
در زمان حاضر 284 منطقه حفاظت شده در قالب مناطق چهارگانه یادشده تحت مدیریت در کشور وجود دارد که در مجموع 17 میلیون 780 هزار هکتار هستند.
حدود 190 منطقه شکار ممنوع با وسعت هشت میلیون 500 هزار هکتار در کشور وجود دارد.
براساس ماده سه قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست عرصه های طبیعی با عنوان پارکهای ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد که هرگونه دخل و تصرف در اراضی مشمول این مناطق تابع مقررات ویژه ای بوده و سازمان حفاظت محیط زیست قائم مقام سازمانها و وزارتخانه های دیگر است.
مناطق حفاظت شده و پناهگاه های حیات وحش، بخشی از منابع طبیعی استان اصفهان است که از لحاظ نگهداری، تکثیر جانوران، حفظ وضع طبیعی و احیای رُستنی ها دارای اهمیت خاصی است.
استان اصفهان از جمله مناطق قابل توجه کشورمان از حیث تنوع زیست بوم و حیات وحش، دارای یک اثر طبیعی ملی، دو پارک ملی، پنج پناهگاه حیات وحش، چهار منطقه حفاظت شده، 11 منطقه شکار ممنوع و یک تالاب بین المللی است.
تاکنون در این استان بیش از 2 هزار گونه گیاهی مربوط به حدود 700 جنس و در قالب 130 خانواده شناسایی شد و از این تعداد 350 گونه دارویی، 45 گونه انحصاری، 54 گونه آسیب پذیر، 16 گونه نادر و 19 گونه در خطر انقراض محسوب می شوند.
همچنین تاکنون 484 گونه مهره دار شامل 62 گونه پستاندار، 296 گونه پرنده، 40 گونه خزنده، هشت گونه دوزیست، 41 گونه ماهی در استان اصفهان شناسایی شد که کل و بز وحشی، قوچ و میش اصفهان، آهوی ایرانی یوزپلنگ ایرانی، دوپای ایرانی، گربه شنی، هوبره و زاغ بور از گونه های شاخص و خاص استان اصفهان محسوب می شوند.
استان اصفهان دارای چهار پارک ملی و پناهگاه حیات وحش است که به استناد تعاریف مندرج در متن قوانین مربوطه، این مناطق یک زیست بوم طبیعی فعال است و پشتوانه حفاظت از ذخایر طبیعی کشور محسوب می شود و هرگونه برداشت و شکار در آنها ممنوع است.
پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو
این منطقه با وسعت 113 هزار هکتار در 45 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان قرار دارد.این منطقه شامل دو بخش ارتفاعات و دشت است که مهمترین ارتفاعاتش، عمرکوه، موستان، زنگاری، دم زرد، اتابکی، دربند، کپه پلنگی و دُم دراز نام دارد.بخش عمده اقلیم این منطقه، نیمه خشک بیابانی و قسمت های کوچکی در ارتفاعات دارای اقلیم نیمه مرطوب است.
تاکنون تعداد 344 گونه گیاهی متعلق به 223 جنس و 55 خانواده در منطقه قمیشلو شناسایی و ثبت شده است.همچنین تعداد 37 گونه پستاندار، 82 گونه پرنده، 32 گونه خزنده و دو گونه دوزیست در این منطقه وجود دارد.
" قوچ و میش اصفهان"، گونه شاخص جانوری منطقه قمیشلو محسوب می شود و از گونه های جانوری دیگر می توان به گرگ، کفتار، شغال، قوچ و میش، کل و بز، آهو، انواع جوندگان، انواع پرندگان بخصوص کبک، تیهو، دلیجه، دلیجه کوچک، عقاب صحرایی، عقاب طلائی، انواع چکچک و انواع چکاوک اشاره کرد.

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی
این منطقه با مساحت حدود 50 هزار و 911 هکتار در جنوب شرقی اصفهان و در مجاورت شهر جدید بهارستان واقع است.
رشته کوه کلاه قاضی که از شمال غربی به جنوب شرقی پارک ملی کلاه قاضی امتداد یافته و بهترین زیستگاه را برای حیات وحش منطقه شکل داده است.
همچنین رشته کوه های ته کوه شیدان و رشته کوه قارنه از دیگر زیستگاه های کوهستانی پارک ملی کلاه قاضی محسوب می شود.
پارک ملی کلاه قاضی دارای آب و هوای خشک، سرد و شرایط اقلیمی بیابانی است و در حد فاصل مناطق کویری کوهستانی و در ردیف مناطق استپی نیمه بیابانی طبقه بندی می شود.
تاکنون تعداد 252 گونه گیاهی متعلق به 192 جنس و 46 خانواده در کلاه قاضی ثبت شده است.
همچنین تعداد 17 گونه پستاندار، 44 گونه پرنده، 11 گونه خزنده و یک گونه دوزیست در این منطقه شناسایی و ثبت شده است.
"کَل و بُز"، گونه شاخص جانوری منطقه کلاه قاضی است و از سایر گونه های جانوری منطقه می توان به پلنگ، گرگ، کفتار، گربه وحشی، سمور سنگی، قوچ و میش، آهو، تشی، انواع خزندگان، انواع پرندگان بخصوص کبک، تیهو، کوکر شکم سفید، انواع چکچک، انواع چکاوک، عقاب صحرائی، عقاب طلائی، دلیجه و بحری اشاره کرد.
پناهگاه حیات وحش عباس آباد
این منطقه با وسعت حدود 305 هزار هکتار در یکصد کیلومتری شمال شرق شهر نایین واقع شده است.
حیات وحش پناهگاه عباس آباد شامل 43 گونه پستاندار، 89 گونه پرنده دائمی، 179 گونه پرنده مهاجر و فصلی، 24 گونه خزنده، برخی دوزیستان و طیف وسیعی از بندپایان بوده که به عنوان ذخایر ارزشمند و متنوع ژنتیکی محسوب می شوند.
این پناهگاه دارای جمعیت قابل توجهی از گونه های مهم، کمیاب یا در خطر انقراض در سطح ملی مانند هوبره، یوزپلنگ، پلنگ، شاه روباه، جبیر، گربه شنی، کاراکال، زاغ بور، شاهین، بحری، بالابان، عقاب طلایی، دلیجه، بوف، روباه شنی، وارانوس و خانواده افعی ها است که مورد توجه ویژه سازمان های بین المللی است.
پناهگاه حیات وحش عباس آباد با موقعیت منحصر به فرد خود در مرکز زیستگاه های یوز پلنگ کشور و در مرکز ثقل شبکه مناطق حفاظت شده چهارگانه نقش حساس ارتباطی داشته و علاوه بر اهمیت سرشار ذاتی و بومی، به لحاظ این ویژگی "کریدور حیات" محسوب می شود.

پناهگاه حیات وحش موته
این منطقه با مساحت 205 هزار هکتار در شمال غربی استان اصفهان و در چهار شهرستان دلیجان، میمه، محلات و گلپایگان قرار دارد که قسمتی از آن در استان مرکزی واقع است.
سیمای کلی این منطقه در یک طبقه بندی کلی شامل کوهستان ها و تپه ماهورهای متعدد، همواریها و دشت های وسیع و نیز شوره زارهائی با گیاهان مختص خود است که هر یک از زیستگاه های مذکور شرایط زیستگاهی خاصی را برای حیات وحش منطقه ایجاد می کند.
همچنین مجموعه ارتفاعات جلدک در بخش جنوبی و جنوب غربی این منطقه با کوه های مهمی همچون قاضی دره، کوه گچ، جلدک، پیسه کوه، شاهقلی و صالح پیغمبر بخش دیگری از زیستگاه های کوهستانی پناهگاه حیات وحش موته را تشکیل می دهند.
از سوی دیگر پناهگاه حیات وحش موته به دلیل داشتن دشت ها و همواری های بسیار وسیع که زیستگاه گونه های دشت زی مهمی همچون آهو را شامل می شوند، ویژگی های ممتاز و منحصر به فردی را برای این منطقه به ارمغان آورده است.
در مجموع 478 گونه گیاهی متعلق به 240 جنس و 53 خانواده در این منطقه شناسایی شده است.
تعداد 25 گونه پستاندار، 88 گونه پرنده، 25 گونه خزنده و یک گونه دوزیست در این منطقه شناسایی و ثبت شده است.
" آهوی ایرانی" گونه شاخص جانوری در دشتهای پهناور منطقه موته محسوب می شود. از گونه های جانوری دیگر می توان به قوچ و میش، کل و بز، پلنگ، گربه وحشی، کفتار، گرگ، شغال، روباه، گراز، انواع جوندگان، انواع خزندگان، انواع پرندگان از جمله کبک، تیهو، کوکر شکم سیاه، انواع چکچک، انواع چکاوک، شاهین، بالابان، دلیجه و کرکس اشاره کرد.
بر اساس قانون شکار و صید، هرگونه شکار در پارک های ملی پناهگاه های حیات وحش، ممنوع و مستوجب مجازات است.
بر همین اساس امسال از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ممنوعیت هرگونه شکار و صید در یک دوره پنج ساله با هدف بهبود تنوع زیستی در کشور مصوب شد.
با توجه به اهمیت موضوع حیات وحش، خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اصفهان میزگردی با عنوان "چالش های حیات وحش در ایران و راهکارهای حفاظت از گونه های جانوری" را با حضور محمودرضا همامی عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، حسین اکبری سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل محیط زیست استان، سپهر سلیمی فعال حقوق حیوانات، کورش محمدی رییس کمیسیون اجتماعی و محیط زیست شورای اسلامی شهر اصفهان و نوید حسنی فعال زیست محیطی و عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی شهرستان نجف آباد برگزار کرد.

عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان در میزگرد ایرنا گفت: یکی از پیش نیازهای حفظ محیط زیست قدرت اقتصادی و داشتن پول است برای مثال ما از کشورهای فقیر جهان انتظار حفظ محیط زیست را کمتر داریم اما از کشور خود انتظار داریم که بهتر بتواند در راستای حفظ محیط زیست و گونه های جانوری اقدام کند.
محمودرضا همامی با بیان اینکه آموزش و تنویر افکار عمومی از ضروریات حفاظت از محیط زیست و زیست بوم به شمار می‌رود، خاطرنشان کرد: پیشگیری از تخریب محیط زیست باید با روشها و شیوه های نوین رسانه ای بین افکار عمومی جا گیرد و این موضوع مطرح شود که تخریب محیط زیست در اصل به ضرر خود مردم خواهد بود.
وی با اشاره به دیدگاه های بلند مدت آموزشی برای پاسداشت محیط زیست، ادامه داد: تغییر نگرش نسلها طی زمان بیشتری انجام می شود، بنابراین برای دستیابی به اهداف کوتاه مدت باید سیاستگذاریها را تغییر داد تا بتوان شاهد تاثیرات کوتاه مدت آن بود.
به گفته این محقق، آموزش به فرزندان قبل و در حین دبستان از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا که کودکان را باید از ابتدا آموزش داد که محیط زیست بخشی جداناپذیر و مهم از زندگی ما هست و چیزی جدا از ما محسوب نمیشود.
همامی با بیان اینکه منشا مشکلات زیست‌محیطی در سراسر جهان تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد و بسیار شبیه است، خاطرنشان کرد: تخریب و تبدیل زیستگاه‌ها، گسترش شهرها، صنایع و جاده ها از جمله مشکلاتی است که برای گونه های جانوری و عرصه‌های طبیعی به وجود می آید.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه افزایش پهنه های کشاورزی با وجود خشکسالی فعلی ضربه دیگری بر پیکره محیط زیست می‌زند، تصریح کرد: تغییر اقلیم نیز دیگر موضوعی است که کمتر به آن توجه شده، برای مثال افزایش پنج درجه سانتی گراد نسبت به گذشته می‌تواند بسیاری از زیستگاه ها را با معضل روبه رو کند و آنها از قابلیت اصلی خود دست بدهند.
همامی ورود گونه‌های غیر بومی را یکی دیگر از مشکلاتی دانست که برای عرصه های طبیعی و تنوع زیست بومی رخ می دهد و اضافه کرد: این مشکل از قرن 19 در بسیاری از نقاط مختلف جهان به وجود آمد برای مثال ورود گیاه آزولا به تالاب انزلی و یا ورود ماهی تیلا پیلا به برخی از دریاچه های کشور زندگی برخی گیاهان و دیگر آبزیان را با مشکل روبرو کرده است.
این پژوهشگر با بیان اینکه برداشت بی رویه از منابع طبیعی دیگر از عوامل کاهش شدید گونه‌های مختلف حیوانات است، تصریح کرد: از سوی دیگر شکار غیرمجاز سبب شده که حیواناتی نظیر شیر ایرانی و ببر مازندران در دهه های قبل به طور کلی از بین بروند یا یوز ایرانی در معرض انقراض قرار بگیرد.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان آلودگی‌های مختلف را از دیگر معضلات دانست که بر اثر آن محیط زیست تخریب می‌شود و سپس گونه‌های حیوانات نیز در معرض انقراض قرار می‌گیرند.
وی تاکید کرد: فاضلابهای شهری آلودگیهای هوایی دریاها، آب، خاک، صوتی و نوری از دیگر مشکلاتی است که برای محیط زیست مضر است و اگرچه برخی مواقع اثرات آن کوتاه مدت نیست، اما باید منتظر عواقب آن بود.
این استاد دانشگاه، نبود باور درست در بین مسوولان را یکی از مشکلاتی عنوان کرد که در پی آن سیاست های غلط تدوین می شود و محیط زیست و حیات وحش را با چالش روبه رو می کند.
به گفته همامی برای مثال توسعه دامداری و وجود بیش از 52 میلیون راس گوسفند در ایران، وجود تراکم بالای علفخواران در کشور سبب می شود که عرصه‌های محیط زیست به شدت آسیب ببیند و عرصه زندگی را برای دیگر حیوانات تنگ کند.
وی اضافه کرد: وجود 124 میلیون دام در کشور، استفاده بی رویه مراتع و پوشش های گیاهی را به همراه دارد و وجود بیش از حد چرای دام، از بین رفتن پوشش گیاهی و تولید ریزگردها را افزایش می دهد و مهار سیلابها را با چالش روبرو می کند.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار داشت: فشارهای اقتصادی فشار روی منابع طبیعی را افزایش می‌دهد و از دیگر سخن نگاه مسئولانه در حوزه محیط زیست وجود ندارد و بودجه سالانه این بخش در رده‌های آخر جای گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: بارها اشاره شده که این سازمان باید یک وزارتخانه تدوین شود تا بتواند با هماهنگی دیگر سازمان‌ها و نهادها، طرحهای توسعه ای را به یک نظام هماهنگ تبدیل کند، از سوی دیگر محیط‌بانان کم تعداد و وجود منابع مالی محدود باعث می‌شود که نتوان به خوبی از مناطق حفاظت کرد.
همامی به ضرورت جذابیت در آموزش برای اهمیت بیشتر به محیط پیرامونی زندگی اشاره کرد و ادامه داد: پیشگیری از تخریب زیست بوم باید در اذهان تمام انسان ها نهادینه شود.
وی با اشاره به راهکارهایی برای نگهداری بیشتر محیط زیست اظهار داشت: علم مدیریت حیات در دهه 30 میلادی شکل گرفت و تاکید کرد که این محیط و نیازهای مردم هر دو باید حل شود، اما علم کنونی مدیریت فعالانه یا همان اکوسیستمی با مشارکت مردم است در این راستا باید به سمت توسعه پایدار پیش رویم و در عین حال از محیط زیست را حفظ کنیم.
این استاد دانشگاه افزود: برای حفاظت از منابع طبیعی و گونه‌های زیست محیطی باید یک ارزیابی از تنوع زیست محیطی انجام شود و فراوانی و پراکندگی انواع مختلف حیوانات از بدست آید، اولویت بندی برای حفاظت از اینکه کدام زیستگاه و تنوع زیستی باید بیشتر بر روی آن کار انجام شود باید در قسمت بعدی انجام گیرد، در گام بعدی پایش و حمایت از حیات وحش در بخش بررسی قرار گیرد و در مرحله بعدی تشخیص مشکل و اینکه کجا را باید بیش‌تر حفاظت کرد باید در دستور کار قرار گیرد.
به گفته وی مدیریت سیستمی، تنظیم برداشت از عرصه ها، آموزش افکار عمومی و تحقیقات و سیاستگذاری درست باید پا به پای هم برای حفاظت از محیط زیست جانوری به کار گرفته شود.
توسعه ناپایدار و بخشی نگری از سوی سازمان ها، بلای جان محیط زیست
سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل محیط زیست استان اصفهان گفت: 80 درصد از مشکلات مربوط به محیط زیست جهانی، کشوری، منطقه ای و محلی است بنابراین راهکارهای آنها را می توان برای همه گستره های جغرافیایی در نظر گرفت.
حسین اکبری در میزگرد ایرنا ادامه داد: توسعه ناپایدار و بخشی نگری و عدم اجرای اصول آمایش سرزمینی مشکل اساسی مربوط به مدیریت زیست در سراسر جهان از جمله کشورمان به شمار می رود.
وی افزود: توسعه باید به گونه‌ای باشد که برهم زننده نظم اجتماعی و زیست بومی نباشد و حقوق نسل‌های آینده و زیستمندان آن را تامین کند اما متاسفانه طرح‌های کنونی بر این منوال حرکت نمیکند و مشکلاتی را برای حال و آینده به وجود میآورد.
معاون محیط زیست اصفهان خاطرنشان کرد: عدم وجود هماهنگی ها باعث می شود که کریدورهای مهاجرت نتوانند به خوبی کارکردهای خود را انجام دهند و به همین دلیل بسیاری از حیوانات در دستههای کوچکتر به صورت ایزوله شده در مناطق زندگی می‌کنند و زندگی پویا و مبتنی بر مهاجرت در آنها متوقف شده است.

وی تصریح کرد: منابع طبیعی و عرصه های زیست بومی باید پایداری لازم و پویایی را برای زندگی انواع موجودات داشته باشد و در این راستا باید باور برای حفظ سرمایه ها هر چه قویتر شود.
اکبری به اهمیت باورپذیری و افزایش آن در جهت افزایش اهمیت برای مشارکت در حفاظت از محیط زیست گفت: در این راستا باید آموزش را پیش از گذشته مدنظر قرار دهیم تا بتوان همگان را نسبت به آنچه محیط زیست سخاوتمندانه به ما می‌دهد واقف کنیم و همگان به آن اهمیت دهند.
وی با بیان اینکه ایران جزو 10 کشور برتر دنیا در حفظ تنوع زیستی است خاطرنشان کرد: اما با این وجود بسیاری از موجودات از بین رفتند و ما باید برای بقیه تلاش کنیم و آنچه اکنون می بینیم شرایط خوبی نیست و باید جبران شود.
معاون اداره محیط زیست با بیان اینکه قانون در راستای حفاظت از محیط زیست کم تعداد نیست خاطرنشان کرد: همواره مشکل اصلی در اجرا بوده، همچنین باید در نظارت و اجرا بیش از گذشته اهمیت و توجه ایجاد کنیم.
همه ما می توانیم 80 میلیون محیط بان شویم
اکبری با اشاره به اینکه در کشورمان باید هر شخصی خود را یک محیط بان تلقی کند، افزود: تبدیل شدن جمعیت ایران به 80 میلیون محیط بان باید به یک باور عمومی مبدل شود، حفاظت از زیستگاه های محیطی و حیات وحش یک حقوق عامه به شمار می رود بنابراین باید همه آن در حفظ آن مشارکت کنند.
این مقام مسوول بیان کرد: سازمان هایی که عضو شورای عالی محیط زیست هستند باید بیش از گذشته هماهنگی خود و همچنین همکاریها را افزایش دهند تا بتوان برای حفظ محیط زیست راهکارهای عملیاتی و سریع تری ارائه کرد.
وی با اشاره به اینکه سازمان محیط زیست با حدود سه هزار نیرو 18 میلیون هکتار را نظر دارد گفت این در مقایسه با نرم جهانی بسیار کمتر است در عین حال او و امکانات و همچنین تجهیزات ناکافی بوده است و همین موضوع مشکلاتی را برای ما به وجود می آورد.
سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل محیط زیست استان اصفهان، حفظ همه عرصه ها و حیوانات را در گروی ارتباط بیشتر نهاد متولی این امر با دانشگاه و آموزش و پرورش دانست و ادامه داد: دولت به تنهایی نمی‌تواند عرصه‌ها و همه محیط زیست را حفظ کند بلکه این کار باید گستره ای عمومی باشد و به یک باور و اهمیت جمعی تبدیل شود.

اکبری یادآوردشد: ایجاد قرق های مشارکتی حفظ حیات وحش با کمک مردم به خوبی در شهرهایی همچون یزد و کرمان جواب داده و می تواند در بقیه کشور به صورت گسترده انجام گیرد، در این مناطق قرق می‌توان به خوبی از گونه های جانوری و گیاهی حفاظت، بهره برداری و تکثیر کرد و در عین حال تلاش ها را برای حفظ گونه ها افزایش داد.
از بین رفتن حیوانات درد مشترک همه انسان ها
معاون محیط زیست اصفهان افزود: سازمان ملل پس از صد سال تاکید کرد که مشارکت مردم می‌تواند تنها راه چاره ساز برای حفظ حیات وحش باشد بنابراین باید ما هم به این باور برسیم که تمام انسانها درد مشترکی به نام تخریب محیط زیست و از بین رفتن حیوانات دارند و این موضوع فارغ از مرزهای سیاسی، فرهنگی و کشورهاست، از سوی دیگر باید بدانیم وجود محیط زیست مناسب و سالم، برگ برنده ای برای همه افراد روی کره زمین است و این موضوع باید به یک اصل در افکار عمومی همه انسان ها تبدیل شود.
وی تاکید کرد: زیستمندی که هزاران کیلومتر از ما زندگی می کند در نوع زندگی و در چرخه طبیعی کره زمین تاثیر دارد بنابراین باید برای زندگی و حفظ آن تلاش کرد.
اکبری اظهار داشت: خانواده‌ها باید حس مسئولیت اجتماعی را در بین همه فرزندان به وجود آورند که هرکدام از ما خود را حافظ محیط خود و یک محیط بان بدانیم.
معاون محیط زیست استان با بیان اینکه محیط‌بانان در کل کشور با کمترین چشمداشت عملکرد بسیار خوبی دارند، گفت: آنان با وجود عدم منفعت های مالی با دل، احساس و قلب خود کار می کنند خوشبختانه در 370 منطقه حفاظت شده زندگی جانوران جاری و ساری است بنابراین نتیجه می گیریم که در آنها حفاظت به خوبی انجام می‌گیرد.
وی به زدودن افکار ناامیدانه تاکید کرد و ادامه داد: در این راستا باید رسانه ها، نهادها، سازمانها، شورای شهر و دیگر نهادها به ما کمک کنند تا بتوانیم ابعاد توسعه متوازن را پیاده سازی کنیم.
اکبری اظهارداشت: تعصب خاصی روی یک موضوع به نتیجه نمی رسد و مردم و تشکل ها با تعامل با یکدیگر و همچنین در تعامل با سازمان‌های دولتی باید برای حفظ کریدورهای محیط زیستی تلاش کند.
به گفته معاون اداره محیط زیست، در کنار حفظ جاذبه‌های گردشگری حفظ تمام تنوع جانوری، مانند گوشتخواران و علفخواران و دیگر موجودات ضروری است و باید آنها را به عنوان یک اصل بپذیریم.
یک فعال زیست محیطی و حقوق حیوانات در این میزگرد ایرنا گفت: نبود کار تیمی و آموزش و اینکه سازمان‌های دولتی به سازمان‌های مردم نهاد نگاه فانتزی دارند یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی است که نارسایی های را بوجود می آورد.
سپهر سلیمی با بیان اینکه قانون باید حرف اول و آخر را در کشور بزند تصریح کرد: اگر قانون نباشد، سازمان‌های مردم نهاد هم نمی‌توانند کاری از پیش ببرند آیین نامه ها الزاماتی هستند که در صورت اجرای صحیح و به موقع می توانند جلوی بسیاری از مشکلات را بگیرند.
وی ادامه داد: حمایت دولت ها از تشکل های مردمی ضروری است و این موضوع در تمام جهان دیده می‌شود که بدون حمایت حاکمیت با عدم تصویب قوانین معتبر بسیاری از طرح ها و کارها روی زمین می ماند.
این فعال زیست‌محیطی افزود: برای مثال در کشور هند بیش از سه و نیم میلیون سازمان مردم نهاد وجود دارد اما تا جایی که قانون نباشد نمی‌توان هیچ راهکاری برای مشکلات زیست محیطی برای مثال استفاده بیش از حد از پلاستیک اتخاذ کرد.
وی با تاکید بر اینکه سمن‌ها وظیفه دیده بانی را برعهده دارند، تصریحکرد: فضای مجازی کنونی شاهد خرید و فروش بسیاری از حیوانات از جمله شیر و پلنگ کانگورو، کوالاست و در این راستا برای توقف آن تنها محیط زیست و یا سازمان‌های مردم نهاد نمی‌توانند کاری از پیش ببرند، توقف در این زمینه نیازمند حمایت نهادهای حاکمیتی و قضایی است.
این فعال حقوق حیوانات با بیان اینکه برخی اوقات خود سازمان محیط زیست نیز برای دستگیری و یا گرفتن حیواناتی کشف شده به صورت قاچاق انگیزه ای ندارد، گفت: برای مثال 2 سال گذشته 18 شاهین از دست یک قاچاقچی گرفته شد و حدود یک میلیارد تومان پول آنها بود اما باید دید آیا جریمه لازم و بازدارنده برای آنها در نظر گرفتند؟ و از سوی دیگر محیط زیست توانایی تهیه غذا و نگهداری آنها را نداشت.
سلیمی عدم رعایت قوانین و کمبود نیروی انسانی و تجهیزات را آفتی در کشور دانست و ادامه داد: بر اساس استاندارد جهانی ما باید بیش از هفت هزار و 400 محیط بان در کشور داشته باشیم اما اکنون حدود سه هزار محیط‌بان در کشور فعالیت می‌کنند و تازه باید دید تا چه حد آموزش دیدند و اشراف آنها بر مطالب زیست محیطی چقدر است.
وی با تاکید بر اینکه حرف ها و حمایتهای برخی مسوولان از جمله نمایندگان مجلس جنبه صوری دارد و در آستانه انتخابات افزایش می‌یابد تصریح کرد: چرا در زمان تصویب بودجه، بودجه سازمان محیط زیست در کمترین مقدار و رده های آخر است و برای آن مبالغ معقولی را در نظر نمی‌گیرند.
باغ وحشهای ایران به دانشگاه آموزش حیوان آزاری تبدیل شدند
وی ادامه داد: به ازای هر یک هزار هکتار عرصه طبیعی باید یک محیط‌بان فعالیت کند اما تعداد محیط‌بانان در کشور حدود یک دهم است و از لحاظ پاسگاه‌ها نیز یک ششم استاندارد جهانی در ایران وجود دارد.
این فعال حقوق حیوانات با اشاره به وضعیت بد نگهداری حیوانات در باغ وحش های ایران افزود: فضای کشور ما به جای مهربانی با حیوانات تضاد و ظلم به آنها را آموزش می دهد، برای مثال در باغ وحش اصفهان روباهی را در قفس شیشه کوچک زندگی نگهداری می کنند بی شک دانش آموزی که آن را می بیند بیش از آنکه مهربانی را بیاموزد حبس و اذیت کردن حیوانات را یاد می گیرد.
سلیمی اضافه کرد: در باغ پرندگان اصفهان، عقاب که همواره در آسمان پرواز می کرده در یک قفس کوچک با ارتفاع کم نگه می دارند بنابراین هر بازدید کننده ای می پندارد که می توان حیوانی را در یک فضای کوچک زندانی و از آن بهره برداری کرد.
وی با تاکید بر اینکه باغ وحش ها دانشگاه‌های حیوان آزاری هستند گفت: در مثال دیگر در میدان نقش جهان اصفهان اسب هایی که در شکه ها را می کشند در آفتاب گرم تابستان و زمستان سرد آسیب جدی می‌بینند و بی شک مردمی که آنها را ببیند عطوفت و مهربانی با حیوانات را از یاد خواهد برد.

این فعال زیست محیطی با بیان اینکه بهره‌برداری از حیوانات به هر قیمتی صحیح نیست، تصریح کرد: د فروش گونه‌های مختلف جانوری در فضای مجازی هم اکنون به یک موضوع چالش برانگیز تبدیل شده اگرچه پلیس فتا در سال های گذشته در این زمینه عملیات خوبی داشت، هم اکنون به دلیل افزایش و تنوع مشکلات فضای مجازی برخورد با چنین مسائلی کمتر دیده می شود به همین دلیل فعالیت قاچاقچیان و سوء استفاده گران افزایش پیدا می کند.
سلیمی با تاکید بر اینکه آمار بسیار زیاد اسلحه های مجاز و غیرمجاز یک معضل در محیط زیست ایران محسوب می‌شود تصریح کرد: برای مثال بر پایه اخبار اعلام شده در سال گذشته در استان گیلان به 65 هزار اسلحه مجوز داده شد، کل کشور نیز تخمین زده می‌شود که یک میلیون اسلحه مجوز دار موجود باشد و به همین تعداد نیز غیر مجاز وجود دارد، برای هر اسلحه مجاز حدود 20 فشنگ مجاز در نظر می گیرند، حالا باید دید که آیا حیات وحش سالانه ظرفیت این همه فشنگ، از بین رفتن و کشته شدن حیوانات را دارد.
این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: از زاویه ای دیگر شمار زیاد اسلحه های مجاز و غیر مجاز و فشنگ های فراوان همه ساله جان بسیاری از محیط بانان را در اثر درگیری با شکارچیان و متخلفان به خطر می‌اندازد و یا آنان را مصدوم و مجروح می کند.
وی اضافه کرد: آفرودها یا همان بیراهه روها نیز بسیاری از مشکلات را برای مناطق بیابانی رقم می زنند زیرا نمونه های مختلف حیوانات زیر چرخ این خودروها از بین می‌برند و خود خاک و گیاهان بیابانی در معرض آسیب جدی قرار می گیرد.
سلیمی گفت: تخریب محیط زیست گسترده است و برای توقف آن نیازمند کار نیروی و جمعی هستیم.
وی اظهارداشت: تخریب زیستگاه های خوب در شمال کشور و تبدیل آنها به شالیزارها همچنین توسعه بیش از حد کشاورزی و یا تبدیل زیستگاه با سرعت زیادی ادامه دارد، باید برای توقف آن یک نگاه ملی فارغ از شعار وجود داشته باشد.
این فعال محیط زیست، به حل معضل زاینده رود به عنوان یکی از زیستگاه های مهم گونه های جانوری و به اصطلاح چشم و چراغ زیست‌محیطی اصفهان اشاره کرد و ادامه داد: این امر نیازمند حمایت مدیران و هم تلاش جمعی نمایندگان مجلس و ارتباط بیشتر آنها با سازمان‌های مردم نهاد است.
اهمیت حفظ محیط زیست و حیوانات باید در اذهان نهادینه شود
رییس کمیسیون اجتماعی و محیط زیست شورای اسلامی شهر اصفهان در میزگرد ایرنا گفت: محیط زیست نباید تنها یک مفهوم مجازی باشد و باید آن را به یکی از اصلی ترین باورهای اساسی در ذهن و جان اضافه کنیم.
کورش محمدی، کارکردهای شعاری و ابزاری در خصوص محیط زیست را آفتی برای آن دانست و ادامه داد: گنجانده شدن حفاظت و اهمیت حفظ محیط زیست در باورها و نهادینه شدن آن می تواند راهکار اصلی برای پاسداشت های این ذخایر ارزشمند باشد.
وی ادامه اضافه کرد: متاسفانه در باور خود سیاستگذاران نیز این موضوع به صورت نهادینه شده وجود ندارد و از سوی دیگر حفاظت از محیط زیست و گونه های جانوری در سرفصلهای آموزش جایی ندارد.
این محقق تصریح کرد: خود شکارچیان دارای مجوز نیز خیلی در قید و بند مجوز و فلسفه آن نیستند و بنابراین نوعی بی قانونی و هرج و مرج در تخریب محیط زیست و نابودی حیوانات به وجود می آید.
محمدی با تاکید بر اینکه بازسازی آموزشی برای حفظ محیط زیست ضروری است، گفت: زمینه میل به تخریب در خود رفتار شهروندان وجود دارد و این موضوع چه در خود شهر و چه در عرصه های طبیعی به وفور دیده می شود.
وی اضافه کرد: محیط زیست با کمترین نیرو و اعتبار توانسته 2 هزار و 200 هکتار مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع در استان را تنها باید دو میلیارد و 500 میلیون ریال اعتبار حفاظت و پایش کند و بی شک این مبلغ برای حفظ چنین مساحتی بسیار ناچیز است.
رییس کمیسیون محیط زیست شورای شهر با اشاره به اینکه نمی‌توان انتظار معجزه آسایی از سازمان محیط زیست داشت، تصریح کرد: در این زمینه مشارکت تمام آحاد مردم و اقشار اهمیت دارد.
این عضو شورای شهر اصفهان تربیت نسل های متحد و محیط را ضروری دانست و گفت: تنها با تجهیز و افزون امکانات نمی توان به اهداف رسید، در بلکه توجه باید در دل و ذهن قرار بگیرد.
محمدی با بیان اینکه نباید حیوانات را ابزاری برای سرگرمی دانست، اضافه کرد: ارتباط نامناسب با حیوانات در فضای شهری و چه از سوی صاحبان و از یک سو از طرف دیگر از سوی شکارچیان و بهره برداران باید با فرهنگسازی مناسب کاهش پیدا کند.
وی با اشاره به اینکه برای حفظ محیط زیست نباید نگاه بالا به پایین داشت گفت: مراقبت و پایش باید از لایه‌های پایین جامعه شروع شود.
محمدی به اهمیت نهادهای مرتبط در موضوع حفظ محیط زیست اشاره کرد و ادامه داد: برای مثال روزانه یکهزار تن زباله در کلانشهر اصفهان تولید و در کارخانه پسماند این شهر روزانه 600 تند باز زباله بازیافت و پردازش و 400 تن دفن می شود و با طرح توسعه این مجموعه تا پایان سال 200 تا 300 تن دیگر پردازش خواهد شد و در اوایل نیمه اول سال 99 فاز دوم که کل هزار تن زباله اصفهان را پردازش می کند راه اندازی خواهد شد.
عضو شورای شهر ادامه داد: شیرابه های زباله ها بسیار سمی هستند و خود تخریب گر زیست خواهند بود بنابراین راهکارهای عملیاتی در این راستا باید تبدیل و پردازش آنها باشد و دفن متوقف شود.
محمدی ادامه داد: 2 هزار گونه جانوری در استان وجود دارد که تنها 400 گونه آنها شناسایی شده و یک هزار و 600 گونه در این استان شناسایی نشده و مشخص نیست.
وی با بیان اینکه خشک شدن زاینده رود در دوره های مختلف آسیب جدی برای محیط زیست است، گفت: در این زمینه بسیاری از گونه های آبزی از بین رفتند و دیگر جانوران نیز بخاطر خشکی زاینده رود نتوانستند زندگی خود را ادامه دهند.
این پژوهشگر حوزه اجتماعی، فرهنگ سازی از سوی تمامی نهادها از جمله شهرداری ها را بسیار با اهمیت خواند و ادامه داد: در این زمینه شهرداری و شورای شهر تفاهم‌نامه‌ای با محیط زیست اصفهان منعقد کردند تا اختلافات کمتر شود و این دو نهاد مهم بتوانند در حفظ محیط زیست گام‌های اساسی بردارند.
وی ادامه داد: آموزش اصول حفاظت از محیط زیست در قالب طرحی به عنوان کلاس شهر در منطقه آغاز شده و قرار است در صد مدرسه به صورت پایلوت اجرا شود و در آن قرار است حس تعلق به محیط زیست و باور پذیری در این خصوص افزایش یابد.
محمدی یادآور شد در این طرح با استفاده از نمادهای مختلف مانند درختان و حیوانات می توانیم گفتمان سازی کنیم و آموزش نهادینه شده را در دل و جان بچه ها قرار دهیم.
این عضو شورا، تشکیل شورای محیط زیست و شهرداری را موثر ارزیابی کرد و گفت: در این زمینه نیز از تشکل‌های محیط زیستی به صورت جدی استفاده شده است.
وی اضافه کرد: چنانچه میلیاردها ریالی که در دستگاه های مختلف به بهانه حفظ محیط زیست خرج میشود در اختیار سازمان‌های مردم نهاد قرار گیرد بسیاری از گونه‌های جانوری را می‌توان حفظ و تکثیر کرد.
این عضو شورا بر لزوم احیای تالاب بین‌المللی گاوخونی به عنوان یکی از منابع اصلی زیست محیطی و جانوری اشاره کرد و ادامه داد: این تالاب نقش با اهمیتی در کنترل ریزگردها از ذرات معلق دارد.
این محقق اجتماعی بر ایجاد حساسیت های اجتماعی در مردم و همچنین نهادهای حقوقی تاکید کرد و افزود: برپایی هرچه در بین مردم و چه در نصب و افزایش پیدا کند و سیاست ها و رفتارها به حفظ گونه های جانوری و حیوانات مرتفع شود.
او همچنین تاکید کرد از بین بردن سگها در شهرها یک فاجعه و از سوی دیگر زیاد شدن آنها نیز مشکل دیگری است و باید با طرح هایی بر کنترل جمعیت آنها بدون کشتار تلاش شود.
توسعه گردشگری به قیمت از بین رفتن حیات وحش صحیح نیست
یک فعال زیست‌محیطی در میزگرد ایرنا اصفهان با تاکید بر لزوم تغییر نگاه ها گفت: وجود نگاه بالا به پایین می‌تواند آفت اصلی در حفظ محیط زیست به شمار می رود.
نوید حسنی ادامه داد: بررسی اجمالی جوامع محلی نشان میدهد بسیاری از تخریب‌های زیست محیطی محلی حاصل تعارض بین مسئولان و مردم ساکن در آنجا بوده است.
عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی شهرستان نجف آباد اضافه کرد: محیط بانانی که آشنایی کافی به گونه های مختلف را ندارند و حتی بین جانوران تبعیض قائل می‌شوند می‌توانند خود مشکل اساسی در حفظ محیط زیست باشند.
این فعال حقوق حیوانات ادامه داد: نباید تنها محیط زیست را چهارپایان دید بلکه حتی یک مار می تواند در معرض انقراض باشد و ما موظف هستیم از آن حفاظت کنیم.
حسنی اظهارداشت: نبود وجود مکانی جهت تیمار، درمان، بازپروری و رها سازی حیوانات در کشور یک معضل اساسی در حفظ گونه‌های مختلف حیوانات است، همچنین مرکز توانمند پرورش تکثیر و بازپروری وجود ندارد و به همین اساس نمی توان حیوانات را به خوبی نگهداری کرد.
وی یکی از مشکلات کنونی در بیابان ها به عنوان یکی از زیستگاه های مهم را آفرودها یا همان بیراهه رو ها دانست و گفت: آنها در مسیرهای مختلف بیابانی غیر جاده‌ها تردد می‌کنند و همین امر باعث تلف شدن بسیاری از حیوانات به ویژه در مناطق کویری کویری خواهد شد.

عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی گفت: برای مثال در منطقه حفاظت شده قمیشلو ظرف 5 سال اخیر تعداد جاده ها بسیار افزایش پیدا کرد و برای مثال بسیاری از کبک و تیهو و لاک پشت های این منطقه زیر چرخ ماشین های آفرود له می شوند.
این فعال زیست‌محیطی ادامه داد: آفرود ها در همه جا و مکان هایی که انسان نمی تواند پا بگذارد حرکت می‌کنند بنابراین تخریب محیط زیست و همچنین کشته شدن گونه های متنوع حیوانات را به وجود می آورند.
حسنی با بیان اینکه قانون بازدارنده در این خصوص وجود ندارد، افزود: این موضوع نیازمند حمایت بیشتر و جلوگیری از فعالیت آنها در عرصه‌های مختلف و گسترده است.
وی با اشاره به اینکه ایجاد قرق های حفاظت شده موضوع خوبی است گفت: اما باید برای حفظ گونه‌ها در آنها تلاش کرد و نباید آنها محل‌هایی برای شکارفروشی تبدیل شوند.
این فعال حقوق حیوانات و محیط زیست اضافه کردک تداخل بین سازمانی معضل جدی در کشور است برای مثال در یک موضوع در یک منطقه، مقوله گیاهان با منابع طبیعی است، گونه های جانوری با سازمان محیط زیست ارتباط دارد، بخشی از آن را میراث فرهنگی متولی است و بخش‌های دیگر را کشاورزی، مسکن و شهرسازی، صنعت و معدن تجارت در دست دارد بنابراین برای یک مساله کوچک باید با شمار زیادی از نهادها ارتباط برقرار کرد و در نهایت حاصل این هرج و مرج، سود گسترده متخلفان و شکارچیان خواهد بود.
حسنی با تأکید بر اینکه نباید از هر چیزی به عنوان ابزار گردشگری استفاده کرد تصریح کرد: این امر نیازمند برنامه ریزی و مطالعه دقیق است و نباید حیات وحش و محیط زیست را فدای طرح های عمرانی و یا توسعه گردشگری کرد.
وی اضافه کرد: برای مثال به جای درشکه های میدان نقش جهان می توان از ماشین های برقی استفاده کرد تا در جایی که بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی تردد می‌کنند نمود واضح حیوان‌آزاری مشاهده نشود.
وی با بیان اینکه در پارکهای ملی نباید حتی یک انسان در آن تردد کند گفت: با این حال متاسفانه در پارک‌های ملی کشورمان کارخانه، گلخانه و چاه های غیر مجاز وجود دارد و همین امر باعث خشک شدن چشمه ها و از بین رفتن حیوانات و گیاهان می شود و یا به دنبال آن برخی از حیوانات به شهرها پناه می‌برند و در آن تعارض بین انسانها و حیوانات رخ می دهد که حاصل آن چیزی جز نابودی جانوران نیست.
این فعال زیست محیطی توسعه دامداری و کشاورزی در بسیاری از عرصه های منابع طبیعی و زیست‌محیطی را مضر خواند و گفت: این امر نیازمند بازبینی و اصلاح است.
در پایان ، بخشی از نامه یکی از روسای قبایل سرخپوستان امریکا به رییس جمهوری وقت درباره حیات وحش و حفظ حیوانات جای تامل است که چنین گفت:
"چه می‌تواند باشد انسان، بدون حیوانات؟ اگر همه‌ِ حیوانات از میان بروند، انسان از تنهایی بی‌اندازه روحش خواهد مُرد، زیرا هر آن‌چه برای حیوانات رخ دهد، برای انسان نیز رخ خواهد داد. همه چیزها، به‌هم‌ پیوسته‌اند. هر آن‌چه زمین مبتلا می‌شود بدان، مبتلا می‌شوند فرزندان زمین هم. باید به فرزندان‌تان بیاموزید که زمین زیر پایشان، خاکستر نیاکان آن‌هاست. برای آنکه شاید به این سرزمین حرمت گذارند، به فرزندان خود بیاموزید که زمین، سرشار از زندگی اجداد ما انسان‌هاست.
شما نیز باید به فرزندان‌تان، آن‌چه را ما به فرزندان‌مان آموختیم، بیاموزید: زمین، مادر ماست. هر آن‌چه بر زمین روا گردد، بر پسران زمین نیز روا خواهد شد.
ما این را می‌دانیم: زمین به انسان متعلق نیست. انسان به زمین متعلق است. انسان، خالق تار و پود زندگی نیست، بلکه او خود نیز رشته‌ای از آن است. هر آن‌چه بر این تار و پود حیات روا دارد، بر خود روا داشته است".
/6026/6020